اثر پراکسید هیدروژن بر کاهش بار میکروبی انواع کشمش منطقه بوانات فارس

علوم باغبانی

مقاله 5، دوره 37، شماره 1 - شماره پیاپی 57، خرداد 1402، صفحه 63-73   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2022.71532.1074

نویسندگان

محمدجواد کرمی^{* 1}؛ مجید راحمی²؛ محسن یاسایی³؛ اشکان کرمی⁴

¹استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس. سازمان تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی

²استاد بخش علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

³استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاوری، شیراز

⁴رزیدنت پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

چکیده

تهیه کشمش به روش­های مختلفی از قبیل قرار دادن میوه انگور در معرض آفتاب مستقیم و روش­های مکانیکی صورت می­گیرد. امکان آلودگی انواع کشمش به میکروارگانسیم­های مختلف در طول مراحل برداشت و خشک کردن انگور، حمل و نقل و بازاررسانی کشمش وجود دارد. عملیات سنتی تهیه و بسته­بندی کشمش در منطقه بوانات (منطقه اصلی تولید کشمش استان فارس)، این محصول را مستعد آلودگی­های میکروبی خطرناک برای سلامتی انسان می­نماید. این پژوهش به­منظور تعیین میزان آلودگی میکروبی انواع کشمش تهیه شده از انگور رقم ’کشمشی بوانات‘ و امکان ضدعفونی آنها اجرا شد. برای این منظور از غلظت­های صفر (شاهد) و 9/0 درصد پراکسید هیدروژن به عنوان فاکتور اول و سه نوع کشمش تهیه شده از رقم ’کشمشی بوانات‘ (سایه خشک، کشمش آفتابی و کشمش تیزابی) به عنوان فاکتور دوم در یک آزمایش فاکتوریل 3×2 در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. برای تهیه نمونه­های ضدعفونی از هر نوع کشمش 200 گرم در ارلن 1000 میلی­لیتری سترون شده قرار داده و به آن 400 میلی­لیتر آب مقطر اضافه شد و مقدار 6/3 میلی‌لیتر پراکسید هیدروژن به محتویات ارلن اضافه و به مدت دو دقیقه هم زده شد. سپس آب داخل ارلن دور ریخته شد و برای شستشوی نمونه کشمش­ها، 400 میلی‌لیتر آب مقطر داخل این ارلن­ها ریخته شد و به مدت 5 دقیقه تکان داده شدند تا سطح نمونه کشمش داخل ارلن کاملاً شسته شود. پس از آن مقدار 50 میلی­لیتر از آن به عنوان نمونه کشمش آب­شویی و ضدعفونی شده برای بررسی آلودگی میکروبی به آزمایشگاه ارسال شد. برای تیمار شاهد یا نمونه­های ضدعفونی نشده، همه این مراحل انجام شد با این تفاوت که در این تیمار از پراکسید هیدروژن برای ضد عفونی استفاده نشد و نمونه ها فقط با آب مقطر سترون شده تیمار شدند. برای هر نمونه شمارش کلی میکروبی، شمارش قارچ­ها اعم از شمارش کپک آسپرژیلوس، شمارش باکتری­های کلی­فرم و اشرشیاکولی انجام شد. نتایج نشان داد که هر سه کشمش عمل‌آوری شده دارای آلودگی‌ میکروبی بودند. آلودگی میکروبی کشمش تیزابی بالاتر از دو نوع دیگر بود. باکتری اشرشیاکولی فقط در کشمش تیزابی وجود داشت. ضدعفونی با پراکسید هیدروژن موجب کاهش قابل­توجه آلودگی میکروبی در هر سه روش عمل آوری کشمش گردید. مقدار این کاهش در دو نوع کشمش سایه‌خشک و آفتابی یکسان، اما در کشمش تیزابی کمتر از همه بود. آلودگی به کپک آسپرژیلوس فقط در کشمش تیزابی مشاهده شد و تیمار پراکسید هیدروژن در حذف این آلودگی مؤثر نبود. این تحقیق نشان داد که برای عاری سازی انواع کشمش از آلودگی­های باکتریایی و قارچی می­توان از غلظت 9/0 درصد پراکسید هیدروژن (در سطح تجاری) استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

آسپرژیلوس؛ آلودگی میکروبی؛ اشرشیاکولی؛ گندزدایی کشمش؛ رقم کشمشی

مراجع

Alaskari, G., Kahouadji, A., Khedid, K., Charof, R., & Mennane, Z. (2012). Physicochemical and microbiological study of "raisin", local and imported (Morocco). Middle-East Journal of Scientific Research 11(1): 01-06.

2. Amit, S.K., Uddin, M.M., Rahman, R., Islam, S.R., & Khan, M.S. (2017). A review on mechanisms and commercial aspects of food preservation and processing. Agriculture & Food Security 6(1): 1-22. https://doi.org/10.1186/s40066-017-0130-8.
3. Bommakanti, A.S., & Waliyar, F. (2008). Importance of aflatoxin and its producing fungi [Online]. Available from: www.aflatoxin. Info/health. Asp.
4. Chikthimmah, N., LaBorde, L.F., & Beelma, R.B. (2005). Hydrogen peroxide and calcium chloride added to irrigation water as a strategy to reduce bacterial population and improve quality of fresh mushrooms. Journal of Food Science 70: 273-278. https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.2005.tb11446.x.
5. Davin-Regli, A., Lavigne, J.P., & Pagès, J.M. (2019). Enterobacter spp.: Update on taxonomy, clinical aspects, and emerging antimicrobial resistance. Clinical Microbiology Reviews 32(4): e00002-19. https://doi.org/10.1128/CMR00002-19.
6. 6. Demibuker, D., Arcan I., Tokatli, F., & Yemenicioglu, A. (2005). Effects of hot rehydration in the prescence of hydrogen peroxide on microbial quality, texture, color, and antioxidant activity of cold- stored intermediate-moisture sun-dried figs. Journal of Food Science 70: 153-159. https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.2005.tb07143.x.
7. Dhakal, A., & Sbar, E. (2022). Aflatoxin Toxicity. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557781/
8. Fadhel, A., Kooi, S., Farhat, A., & Bellghith A. (2005). Study of the solar drying of grapes by three different processes. Desalination 185: 535-541. https://doi.org/10.1016/j.desal.2005.05.012.
9. FAO STAT (2020). www.fao.org.
10. Farahbakhsh, E., Pakbin, B., Mahmoudi, R., Katiraee, F., Kohannia, N., & Valizadeh S. (2015). Microbiological quality of raisin dried by different methods. International Journal of Food Nutrition and Safety 6(2): 62-66.
11. Felizini, E., Lichter, A., Smilanik, J.L., & Ippolito, A. (2016). Disinfecting agents for controlling fruit and vegetable diseases after harvest. Postharvst Biology and Technology 122: 53-69. https://doi.org/10.1016/j.postharvbio.2016.04.016.
12. Guirguis, E.A. (2018). Assessment of the microbiological and mycotoxins quality of selected dried fruits with special reference to microwave treatment. IOSR Journal of Environmental Science Toxicology and Food Technology 12(10): 48-55.
13. Hojjati, M., & Azizi, M.H. (2005). Evaluation of microbial flora of main date palm varieties in Khozestan province. Iranian Journal of Food Science and Technology 2(2): 29-37.
14. Johnston, L.M., Jaykus, L.A., Moll, D., Martinez, M.C., Anciso, J., Mora, B., & Moe, C.L. (2005). A field study of the microbiologtcal quality of fresh produce. Journal of Food Protection 68(9): 1840-1847. https://doi.org/10.4315/0362-028x-68.9.1840.
15. Kader, A.A., & Awad, H. (2009). Harvesting and postharvest handling of dates. ICARDA, Aleppo, Syria. iv + 15 pp.
16. Karami, M.J. (2012). Characteristics of white grape cultivars of Fars province, Iran. Seed and Plant Improvement Journal 28(1): 353-381. (In Persian). https://doi.org/10.22092/SPIJ.2017.111113.
17. Karim, G. (1995). Microbial Analysis of Food. Tehran University Press. P. 197.
18. Magnoli, C., Astroeca, A., Ponsone, L., Combina, M., Palacio, G., Rose, C.A.R., & Dalcero, A. (2004). Survey of Mycoflora and ochratoxin A in dried vine fruit from Argantina markets. Letters in Applied Microbiology 39: 326-331. https://doi.org/10.1111/j.1472-765X.2004.01583.x.
19. Mermelstein, N.H. (2001). Sanitizing meat. Food Technolology 5: 64-68.
20. Neyens, E., & Baeyens, J. (2003). A review of classic Fenton’s peroxidation as an advanced oxidation technique. Journal of Hazardous Materials 98: 33–50. https://doi.org/10.1016/s0304-3894(02)00282-0.
21. Oliveira, L.S., Eça, K.S., Aquino, A.C., & Vasconcelos, L.B. (2018). Chapter 4 - Hydrogen Peroxide (H₂O₂) for Postharvest Fruit and Vegetable Disinfection, Editor(s): Mohammed Wasim Siddiqui, Postharvest Disinfection of Fruits and Vegetables,Academic Press, 2018, Pages 91-99, ISBN 9780128126981
22. Olmo-Cunillera, A., Danilo Escobar-Avello, D., Pérez, A., Marhuenda-Muñoz, M., Lamuela-Raventós, R.M., & Vallverdú-Queralt, A. (2019). Is Eating Raisins Healthy? Nutrients 12(1): 54-71. https://doi.org/10.3390/nu12010054.
23. Ramos, N., Cristina, I., Silva, L.M., Alberto, M., Sereno, J., & Aguilera, M. (2004). Quantification of micro structural changes during first stage air drying of grape tissue. Journal of Food Engineering 62: 159-164. https://doi.org/10.1016/S0260-8774(03)00227-9.
24. Reddy, S.V., & Waliyar, F. (2008). Properties of aflatoxins in human and livestock health [Online]. Available from: www.aflatoxin. Info/health.asp.

25- Shah, A.S., Bhat, S.V., Muzaffar, Kh., Ibrahim, S., & DAR, B.N. (2022). Processing technology, chemical composition, microbial quality and health benefits of dried fruits. Nutrition and Food Science Journal 10(1): 71-84. https://doi.org/10.12944/CRNFSJ.10.1.06.

26. Simmons, G.E., Semilanicck, J.L., John, S., & Margosan, D.A. (1997). Reduction of microbial populations on prunes by vapor phase hydrogen peroxide. Journal of Food Protection 60: 188-191. https://doi.org/10.4315/0362-028X-60.2.188.
27. Ukuku, D.O., Bari, M.L., Kawamoto, S., & Isshiki, K. (2005). Use of hydrogen peroxide in combination with nisin, sodium lactate and citric acid for reducing transfer of bacterial pathogens from whole melon surface to fresh-cut pieces. International Journal of Food Microbiology 104: 225-233. https://doi.org/10.1016/j.ijfoodmicro.2005.01.016.
28. Varga, J., Kocsube, S., Koncz, Z., & Teren, J. (2006). Mycobiota and ochratoxin A in raisins purchased in Hungary. Acta Alimentaria 35: 289-294. https://doi.org/10.1556/AAlim.35.2006.3.6.
29. Vattanaviboon, P., & Mongkolsuk, S. (1998. Evaluation of the role hydroxyl radicals and iron play in hydrogen peroxide killing of Xanthomonas compestris pv. Phaseoli. FEMS Microbiology Letters 169: 255-260. https://doi.org/10.1111/j.1574-6968.1998.tb13326.x
30. Victor, N., Peter, C., Raphael, K., Tendekayi, G.H., Jephris, G., Taole, M., & Portia, P.R. (2017). Microbiological quality of selected dried fruits and vegetables in Maseru, Lesotho. African Journal of. Microbiology Research 11(5): 185-93. https://doi.org/10.5897/AJMR2016.8130.
31. Zinedine, A., Juan, C., Molto, J.C., Idrissi, L., & Man, J. (2007). Incidence of ochratoxin a in rice and dried fruits from Rabat and Sale area, Morocco. Food Additives and Contaminants: Part, A., 24(3): 285-291. https://doi.org/10.1080/02652030600967230.