بررسی عصیان و جنبش در اشعار احمد شاملو و ژاک پرِه‌وِر بر مبنای گفتمان اجتماعی مارک آنژنو

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 آبان 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2022.78128.1058

نویسندگان

فرزانه کریمیان ¹؛ رها سیداختیاری²

¹دانشیار، گروه فرانسه دانشگاه شهید بهشتی تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی گروه فرانسه

²دانشگاه شهید بهشتی، دپارتمان زبان و ادبیات فرانسه

چکیده

خوانش اشعار مکتوب احمد شاملو و ژاک پرِه‌وِر، با نگاهی به مطبوعات و دوران خلق آثار این شاعران قبل از انقلاب اسلامی ایران و پس از جنگ جهانی دوم، از اهمیت برخی مفاهیم پُربسامد به باورفرادست و احساسات ناشی از آن‌ها حکایت می‌کند . به عبارتی، در هر زمان یک گفتمان قالب وجود دارد. در واقع، هِژِمونی یا همان سلطه‌گری و فرادستی موجود در هر جامعه تعیین می‌کند چه چیزی گفته و نوشته شود. در این راستا، مقبولیت یا رد یک اثر نیز بر همین اساس صورت می‌گیرد. از سویی دیگر، براساس منطق ارسطویی، اغلب جامعه در برابر هژمونی عکس‌العملی متمرکز بر احساس نشان می‌دهد که آن‌را پاتُوس گویند و هر دو مفهوم نه تنها در گفتمان که به‌ویژه در آثار چاپ شده به چشم می‌خورند. پس هر اثر وقتی قابل فهم است که در قیاس با تمامی گفتمان‌ها و تألیفات، خوانده شود. در این جستار ما تنها به بررسی روزنامه‌ها و تبلیغات چاپ شده دیگر آثار چاپ شده می‌پردازیم چون نشانگر اضطراب‌ها، دلمشغولی‌ها و خط فکر سیاسی و اجتماعی جامعه‌ی خود هستند، تا به درک و دست یابی ضمنی به هِژِمونی موجود در جامعه آن دوران برسیم. مارک آنژنو، نیز بحث گفتمان اجتماعی خود را بر همین اساس بنا می‌گذارد و مطالعه‌ی تطبیقی این تألیفات حاکی از مفاهیم اساسی، مشترک و غالب پیرامون جنگ، پیشرفت و آزادی است.

کلیدواژه‌ها

شاملو؛ پرِه‌وِر؛ هِژِمونی؛ پاتُوس؛ گفتمان اجتماعی؛ مارک آنژنو؛ مطبوعات