تاثیرات آللوپاتیک زیتون‌تلخ، گل‌ابریشم و کاج بر جوانه‌زنی و رشد چمن لولیوم و فستوکا

علوم باغبانی

مقاله 4، دوره 37، شماره 1 - شماره پیاپی 57، خرداد 1402، صفحه 47-62   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2022.70688.1057

نویسندگان

نرمین علوی دهخوارقانی¹؛ سید حسین نعمتی^{* 2}؛ سید مجید زرگریان³

¹گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

³گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

فضای سبز یکی از مهم‌ترین ویژگی­های هر شهر و مکانی می­باشد که نیازمند شناخت دقیق ویژگی­های گیاه مورد استفاده و انتخاب و ترکیب صحیح گونه­های گیاهی با یکدیگر است. یکی از ویژگی­هایی که باید مورد توجه قرار گیرد، اثرات آللوپاتیک گیاه بر روی گیاهان مجاور خود می­باشد. در این پژوهش به بررسی اثرات آللوپاتیک درختان گل‌ابریشم، زیتون‌تلخ و کاج بر جوانه­زنی و رشد دو گونه چمن لولیوم و فستوکا پرداخته شده است. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. بقایای گیاهی درختان جمع­آوری و خشک شده و طی دو آزمایش جداگانه به‌صورت پودر بقایای گیاهی و عصاره آبی مورد استفاده قرار گرفت. تیمارهای آزمایش اول شامل دو نوع چمن (فستوکا و لولیوم)، سه سطح پودر بقایای گیاهی (صفر (شاهد)، 46/0 و 1 گرم) از سه درخت (زیتون­تلخ، کاج و گل­ابریشم) در چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش دوم نیز شامل دو نوع چمن (فستوکا و لولیوم) و چهار سطح عصاره آبی بقایای گیاهی (شاهد، زیتون­تلخ، کاج و گل­ابریشم) در سه تکرار اجرا شد. در هر دو آزمایش صفات طول گیاه و ریشه، وزن تر و خشک کل گیاهچه، درصد و سرعت جوانه­زنی اندازه­گیری شدند. نتایج آزمایش اول نشان داد که تیمار شاهد در صفات سرعت و درصد جوانه­زنی، طول گیاه و ریشه بهترین عملکرد را داشته و در صفات وزن تر و خشک بیشترین عملکرد مربوط به زمانی بوده که از بقایای درخت کاج به میزان 1 گرم استفاده شده بود. همچنین نتایج آزمایش دوم حاکی از آن است که در همه­ی صفات اندازه­گیری شده تیمار شاهد بهترین عملکرد را داشته است به‌نحوی‌که بیشترین وزن تر و خشک، سرعت و درصد جوانه­زنی، طول گیاه و ریشه در تیمار شاهد مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

پودر بقایای گیاهی؛ کیفیت چمن؛ شاخص جوانه‌زنی؛ عصاره آبی؛ فضای سبز

مراجع

1. Ahmed, S.A.A., Messiha, N.K., El-Dabaa, M.A.T., & El-Masry, R.R. (2020). The residual allelopathic effects of two brassicaceae seed powder on the following summer plants and associated weeds, Middle East Journal of Agriculture Research 9(2): 479-490. http://doi.org/10.36632/mejar/2020.9.2.38.
2. Ashraf, H., Zakizadeh, H., Ehteshami, M.R., & Bigelow, M.H. (2018). Evaluation the symbiosis of three mycorrhizae fungi species on biochemical characteristics of Kentucky bluegrass (Poa pratensis) and Agropyron (Agropyron elongatum) turfgrasses under drought stress conditions, Journal of Plant Production Research 24(3): 27-46. (In Persian). https://doi.org/10.22069/jopp.2017.11446.2058.
3. Ashraf, M., & Ali, Q. (2008). Relative membrane permeability and activities of some antioxidant enzymes as key determinants of salt tolerance in canola (Brassica napus L.), Environmental and Experimental Botany 63: 266-273. https://doi.org/10.1016/j.envexpbot.2007.11.008.
4. Ataei, A., Gholamalipour Alamdari, E., Avarseji, Z., & Rahemi Karizaki, A. (2019). Study of contents of some secondary metabolites and allelopathic effects of various organs of Fumaria parviflora weed on Avena ludoviciana, Journal of Applied Biology 32(4): 76-96. (In Persian with English abstract)
5. Carvalho, F.P., Melo, C.A.D., Machado, M.S., Dias, D.C.F.S., & Alvarenga, E.M. (2015). The allelopathic effect of eucalyptus leaf extract on grass forage seed, Planta Daninha 33(2): 193-201. https://doi.org/10.1590/0100-83582015000200004.
6. El-Dabaa, M.A., Ahmed, S.A., Messiha, N.Kh., & El-Masry, R.R. (2019). The allelopathic efficiency of Eruca sativa seed powder in controlling orobanche crenata infected Vicia faba cultivars, Bulletin of the National Research Centre 43(37): 2-8. https://doi.org/10.1186/s42269-019-0079-9.
7. Gad El-Rokiek, K., Saad El-Din, S.A., Adel El-Wakeel, M., El-Sayed El-Awadi, M., & Gergis Dawood, M. (2019). Allelopathic potential of the pea seed powder as natural herbicide for controlling weeds infested wheat plants, Bulletin of the National Research Centre 43(193): 2-9. https://doi.org/10.1186/s42269-019-0248-x.
8. Hua Q., Liu Y.G., Yan Z.L., Zeng G.M., Liu Sh.B., Wang W.J., Tan X.F., Deng J.Q., Tang X., and Wang Q.P. 2018. Allelopathic effect of the rice straw aqueous extract on the growth of Microcystis aeruginosa. Ecotoxicology and Environmental Safety 148: 953-959. https://doi.org/10.1016/j.ecoenv.2017.11.049.
9. Ismael Klein, M., Biondo, E., Kolchinki, E.M., & Sant Anna, V. (2017). Allelopathic effect of aqueous extracts from agro-industrial residues of pecan nut [Carya illinoinensis, Revista Eletrônica Científica da Uergs 3(3): 495-507. https://doi.org/10.21674/2448-0479.33.495-507.
10. Paravar, A., Maleki Farahani, S., & Rezazadeh, A.R. (2016). Evaluation of the allelopathic properties effect of two medicinal plant, Lallemantia royleana and Echinacea angustifolia extracts on germination and early seedling growth of Sinapis arvensis and Avena fatua, Iranian Journal of Seed Science and Research 3(2): 41-52. (In Persian with English abstract). https://dorl.net/dor/20.1001.1.24763780.1395.3.2.4.0.
11. Paravar, A., Maleki Farahani, S., Sadeghi, R., & Eisanejad, N.S. (2018). Effect of plants allelopathic on germination, biochemical and enzymic activity of weeds, Iranian Journal of Seed Science and Research 7(1): 15-26. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22124/jms.2020.4268.
12. Rasouli M., Hatamzadeh A., Ghasemnezhad M. and Samizadeh Lahiji H. 2017, The increase of salinity tolerance of three turf grass species using trinexapac-ethyl, Nova Biologica Reperta 4(1): 28-37. (In Persian with English abstract). http://dx.doi.org/10.21859/acadpub.nbr.4.1.29.
13. Saberi, M.,  Tavili, A., & Miri, M. (2015). Investigation the effects of different levels of gibberellic and salicylic acid on improvement of germination indices of Festuca arundinacea under stress with allelopathic compound. Journal of Natural Environment 67(4): 415-524. (In Persian). https://jne.ut.ac.ir/article_53070_69.
14. Sharif, D., Mazaheri, M., & Zehzad, B. (1993) (ed.) Ground Covers, Publications of the Parks and Green Space Organization of the City, Tehran.
15. Siyar S., Majeed A., Muhammad Z., Ali H., and Inayat N. 2018. Allelopathic effect of aqueous extracts of three weed species on the growth and leaf chlorophyll content of bread wheat. Acta Ecologica Sinica 39(1): 63-68. https://doi.org/10.1016/j.chnaes.2018.05.007.
16. Ummings, J.A., Parker, I.M., & Gilbert, G.S. (2012). Allelopathy: a tool for weed management in forest restoration. Plant Ecology 213: 1975-1989. https://doi.org/10.1007/s11258-012-0154-x.
17. Valera-Burgos, J., Dı´az-Barradas, M.C., & Zunzunegui, M. (2012). Effects of Pinus pinea litter on seed germination and seedling performance of three Mediterranean shrub species. Plant Growth Regulation 66: 285-292. https://doi.org/10.1007/s10725-011-9652-4.
18. Vaseghi, A., Davazdahemami, S., & Asadi Karam, E. (2017). Investigating the effect of various sources of production and concentration of allelochemical materials of Fraxinus excelsior on Plantago lanceolata and Eruca sativa Plants with an emphasis on deterrence index. Journal of Plant and Ecosystem 13(50): 79-133. (In Persian with English abstract)
19. Zheljazkov, V.D., Jeliazkova, E.A., & Astatkie, T. 2021. Allelopathic effects of essential oils on seed germination of barley and wheat, Plant 10(2728): 1-15. https://doi.org/10.3390/plants10122728.
20. Zubay, p., Kunzelmann, J., Ittze´s, A., Za´mborine´, N., & Szabo, K. (2021). Allelopathic effects of leachates of Juglans regia, Populus tremula L. and juglone on germination of temperate zone cultivated medicinal and aromatic plants, Agroforest System 95:43-442. https://doi.org/10.1007/s10457-020-00572-9.