ارزیابی همبستگی و تحلیل ضرایب مسیر صفات مرتبط با عملکرد میوه در توده های فلفل (Capsicum annum L.) ایرانی

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 دی 1401

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2022.79460.1205

نویسندگان

میترا جباری^{* 1}؛ رضا درویش زاده²

¹استادیار دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی سراوان

²استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

با توجه به اهمیت اقتصادی عملکرد میوه و لزوم انتخاب گیاهان با بهره‌وری بالا در برنامه‌های به‌نژادی، پژوهش حاضر به منظور تعیین ویژگی‌های مرفولوژیک تأثیرگذار در عملکرد میوه و ارزیابی اثرات مستقیم و غیرمستقیم آن‌ها در 30 توده‌ی فلفل ایرانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار به صورت گلدانی در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه طی سال 1395-1396 اجرا گردید. نتایج حاصل از همبستگی‌های فنوتیپی نشان داد که عملکرد میوه دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با صفات قطر میوه، دور میوه، وزن گوشت و وزن تک میوه بود، اما صفات تعداد میوه و طول میوه همبستگی فنوتیپی منفی و معنی‌داری با عملکرد میوه داشتند. در بررسی همبستگی ژنتیکی، رابطه مثبت، قوی و معنی‌داری بین عملکرد با وزن گوشت میوه (907/0)، دور میوه (891/0)، قطر میوه (697/0)، وزن تک میوه (646/0) و دور بوته (381/0) مشاهده گردید. بر اساس نتایج رگرسیون گام‌ به ‌گام برای عملکرد میوه هفت صفت وزن گوشت، دور بوته، قطر میوه، تعداد میوه، ارتفاع بوته، وزن کل بذر و تعداد شاخه به عنوان مؤثرترین صفات بر عملکرد میوه وارد مدل شدند که در مجموع 6/84 درصد از تغییرات کل عملکرد میوه را توجیه نمودند. بر اساس نتایج تجزیه مسیر صفات قطر میوه (709/0) و وزن گوشت (289/0) به ترتیب بیشترین اثر مثبت و مستقیم را بر عملکرد میوه نشان دادند. قطر میوه دارای همبستگی ژنتیکی مثبت، قوی و معنی‌داری (697/0) با عملکرد میوه بود، همچنین اثر مستقیم مثبت (709/0) بر عملکرد میوه نشان داد که به طور تقریبی می‌توان این دو ضریب را با هم برابر درنظر گرفت. لذا انتخاب مستقیم از طریق صفت قطر میوه می-تواند در بهبود عملکرد میوه در توده‌های فلفل مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

تجزیه ضرایب مسیر؛ رگرسیون گام ‌به‌ گام؛ عملکرد میوه؛ فلفل