ارزیابی کاربرد باکتری های اسید لاکتیک در حذف فلزات سنگین از محلول های آبی و سبزیجات برگدار خوراکی

نشریه پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 اردیبهشت 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی فارسی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ifstrj.2023.79869.1220

نویسندگان

مهدیه مستفیدی¹؛ محمد رضا سنجابی^{* 2}؛ ناهید مژگانی³؛ سهیل اسکندری⁴؛ سپیده اربابی بیدگلی⁵

¹دانشجوی دکتری تخصصی، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده داروسازی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²پژوهشکده کشاورزی، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران

³موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی - سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

⁴مرکز تحقیقات آزمایشگاه غذا و دارو، اداره کل آزمایشگاه های مرجع کنترل غذا و دارو، سازمان غذا و دارو، وزارت بهداشت، درمان و آموزش

⁵استاد گروه سم شناسی و داروشناسی، دانشکده داروسازی و علوم دارویی، دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران، تهران، ایران

چکیده

آلودگی محیط زیست به فلزات سنگین، امروزه به یکی از مشکلات بزرگ زیست محیطی تبدیل شده است. در همین راستا، هدف از انجام این مطالعه بررسی توانایی جذب فعال و غیر فعال فلزات سنگین توسط تعدادی از سویه‌های LAB در محیط آزمایشگاهی (محلول آبی) و ماده غذایی (سبزیجات برگدار خوراکی) بود. نتایج مرحله آزمایشگاهی نشان داد که بطور کلی راندمان حذف فلزات سنگین توسط باکتری‌های LAB در حالت غیر فعال و کشته‌شده بطور قابل توجهی بالاتر از حالت فعال این باکتری‌ها بود بطوریکه بیشترین درصد جذب غیرفعال فلز سرب، کادمیوم و نیکل به ترتیب برابر 01/90، 98/81 و 56/86 % بود که به ترتیب توسط سویه‌های غیرفعال L. casei، L. plantarum و Ent. Facium صورت گرفت. در بین سویه‌های زنده نیز باکتری Ent. Facium بالاترین توانایی جذب فعال در محلول آبی را نشان داد. مشاهدات میکروسکوپ الکترونی تایید کرد که بخش عمده این فلزات سمی با تجمع و اتصال در سطح سلول باکتری به طور قابل توجهی به سطح سلول‌های زنده آسیب می‌رساند ولی تاثیر چندانی بر ساختار سطح سلولی باکتری های کشته شده ندارد. ترکیبی از سه سویه باکتریایی در مقایسه با حالت تکی این باکتری‌ها اثر هم افزایی بر روی خواص اتصال فلزات سمی داشت بطوری که هم در حالت فعال و هم غیر فعال در مدت زمان کمتر از 15 دقیقه 99-90 درصد فلزات سنگین از سبزیجات برگدار خوراکی حذف شدند. نتایج این تحقیق بطور کلی نشان داد ظرفیت اتصال توده مرده بطور قابل توجهی بالا بوده و امکان دفع و استفاده مجدد از زیست توده در صورت جذب زیستی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

باکتریهای LAB؛ جذب بیولوژیکی؛ سبزیجات خوراکی؛ فلزات سنگین؛ SEM/EDX

مراجع