تحلیل عوامل موثر بر عملکرد زعفران

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 خرداد 1402   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2023.79362.1245

نویسنده

محبوبه ناصری^*

گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه تربت حیدریه

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی عملکرد زعفران و عوامل موثر بر آن مانند سن مزرعه، روش آبیاری، منبع آبیاری، سطح کشت، سطح تحصیلات و سن کشاورز در بخش کدکن تربت حیدریه در سال1400 انجام شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه و مصاحبه چهره به چهره با تولید کنندگان زعفران استفاده شد. در همین راستا از 447 نفر (در سطح 302 هکتار) از زعفران‌کاران پرسشنامه انجام شد. عملکرد زعفران 8/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار بود که نسبت به سال‌های گذشته کاهش داشت (کاهش 26 و 56 درصدی نسبت به سال های 139 و 1398). بر اساس نتایج بیشترین عملکرد زعفران در مزارع چهار ساله (17/4 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. بر اساس مطالعه حاضر مزارعی که از رودخانه آبیاری شده بودند از کمترین عملکرد (76/2 کیلوگرم در هکتار) برخوردار بودند. بر اساس تجزیه داده‌های تحقیق تفاوت چندانی بین عملکرد کلاله زعفران در آبیاری تحت فشار (07/4 کیلوگرم در هکتار) و آبیاری غرقابی (03/4 کیلوگرم در هکتار) مزارع مورد تحقیق وجود نداشت. عملکرد در مزارع زعفران با سن کشاورز رابطه عکس داشت، به طوریکه با افزایش سن مزارعی که تحت پوشش سن کشاورزان با سن بیشتر بود عملکرد کاهش پیدا کرد و مزارعی که تحت پوشش مدیریتی افراد جوان‌تر بود، عملکرد بیشتر بود. بر اساس نتایج مزارع زعفرانی که با مدیریت کشاورزان بدون سواد کشت شدند دارای کمترین عملکرد (8/2 کیلوگرم در هکتار) و دارای تحصیلات دانشگاهی بیشترین عملکرد کلاله زعفران (1/5 کیلوگرم در هکتار) را داشتند. نتایج حاصل از داده های سطح کشت نشان داد با افزایش سطح زیر کشت زعفران عملکرد آن کاهش یافته است (ضریب رگرسیون با مدل درجه اول 26 و درجه دوم 38 درصد بود). بر همین اساس کشت این گیاه برای خرده مالکین نسبت به عمده مالکین توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

سن مزرعه؛ اقلیم؛ عملکرد زعفران؛ سن کشاورز

مراجع