ارزیابی نتاج و معرفی ژنوتیپ های برتر نسل دوم حاصل از تلاقی طالبی سمسوری با رقم تجاری گالیا

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1402   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2023.76677.1172

نویسندگان

صفدر پورممبینی¹؛ حسین رامشینی²؛ محمود لطفی^{* 3}

¹گروه باغبانی-دانشکده فناوری کشاورزی - دانشگاه تهران

²عضوهیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات-دانشکده فناور کشاورزی-دانشگاه تهران

³تهران

چکیده

ارقام بومی طالبی در ایران کیفیت و طعم مطلوبی دارند ولی به دلیل حساسیت به بیماری‌های قارچی و ویروسی و عملکرد پایین در مقایسه با ارقام هیبرید وارداتی به تدریج از چرخه تولید حذف می‌شوند. به منظور ترکیب صفات و تشکیل جمعیت اصلاحی، طالبی رقم سمسوری با یک رقم هیبرید تجاری از گروه گالیا به نام "کوری" که در سال‌های اخیر به دلیل مقاومت به بیماری‌ها، قطر گوشت و شیرینی بالا بسیار مورد استقبال جالیزکاران قرار گرفته است، تلاقی داده شد. در این پژوهش تعداد 1000 عدد گیاه نسل دوم حاصل از تلاقی رقم سمسوری با رقم کوری، به همراه بذرهای والدی و نسل اول آنها کشت شدند تا به روش شجره‌ای، بوته‌ها ضمن خودگشنی، در شرایط طبیعی مزرعه برای صفات زراعی، مقاومت به بیماری‌ها و در آزمایشگاه برای صفات کمی و کیفی میوه مورد ارزیابی و گزینش قرار گیرند. نتایج نشان داد همه صفات کمی مورد ارزیابی، بجز ضخامت پوست میوه (661/0) و شاخص شکل میوه (531/0) دارای وراثت‌پذیری عمومی بالای 85 در‌صد بودند. میانگین همه صفات کمی به جز مواد جامد محلول (8/10) و ضخامت گوشت میوه (52/3) در جمعیت F1 نسبت به میانگین والدین کمتر بود. در جمعیت F2 برای تمام صفات کمی تفکیک متجاوز مثبت نسبت به والد برتر و تفکیک متجاوز منفی نسبت به والد با ارزش کمتر مشاهده شد. در جمعیت F2 نزدیک به 80 درصد ژنوتیپ‌ها کاملا مشبک و 20 درصد دارای میزان شبکه کمتر و یا بدون شبکه روی پوست میوه بودند. این نتایج با نسبت‌های ژنتیکی 3 به 1 مندلی همخوانی داشت. همچنین 35 درصد ژنوتیپ‌های جمعیت F2 خط‌دار بودند و بیش از 80 درصد آنها رنگ پوست میوه متمایل به زرد و رنگ گوشت میوه سبز داشتند. با توجه به اینکه انتخاب بر اساس صفات با وراثت‌پذیری بالا در نسل‌های اولیه قابل اعتماد و موفقیت آمیزتر خواهد بود، بنابراین بهتر است گزینش ژنوتیپ‌های برتر در این جمعیت به ترتیب بر اساس صفات مهم اقتصادی، وزن میوه، مواد جامد محلول و زودرسی صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

تجزیه همبستگی؛ تفکیک متجاوز؛ جمعیت اصلاحی؛ گزینش؛ وراثت پذیری

مراجع