اثر غلظت های مختلف سالسیلیک اسید در افزایش مقاومت به تنش گرما در خیار رقم رشید

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آبان 1402   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2023.82087.1263

نویسندگان

لیلا چهل تنان¹؛ سعید خسروی^{* 2}؛ سید حسین نعمتی³

¹گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز.دانشکده کشاورزی.دانشگاه فردوسی مشهد.مشهد.ایران

²گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³فردوسی مشهد

چکیده

دمای بالا در تابستان از عوامل مهم کاهش رشد و عملکرد خیار در بسیاری از مناطق کشور می‌باشد. با توجه به تأثیر مثبت تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی از جمله سالیسیلیک اسید بر کاهش اثرات نامطلوب تنش‌های مختلف، آزمایشی به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر کاهش اثرهای نامطلوب تنش گرما بر روی دانهال‌های خیار رقم رشید به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار دمایی (25، 30، 35 و 40 درجه سانتی‌گراد) و سه غلظت سالیسیلیک اسید (0، 5/0 و 1 میلی-مولار) در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد طراحی و بررسی شد. نتایج نشان داد تنش گرمایی وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، سطح برگ، شاخص کلروفیل و پلی‌فنل اکسیداز را کاهش و مقدار نشت یونی، پرولین و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز را افزایش داد. کاربرد 1 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید باعث کاهش اثرهای منفی تنش دمایی شد، به نحوی‌که سبب افزایش وزن خشک ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی به ترتیب به میزان 36، 4/16 و 7/23 درصد نسبت به شاهد و همچنین کاهش نشت یونی به میزان 13 درصد و افزایش شاخص کلروفیل، سطح برگ، میزان پرولین، فعالیت آنزیم‌های پلی‌فنل اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز به ترتیب به میزان 7/9، 2، 7/37، 6/35 و 51/31 درصدی نسبت به شاهد شد. اثرات متقابل سالیسیلیک اسید و تنش گرما بر وزن تر ساقه، شاخص کلروفیل، سطح برگ، نشت یونی، پرولین، فعالیت آنزیم‌های پلی‌فنل اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز معنی‌دار بود. بطور کلی بهترین نتایج مربوط به کاربرد 1 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید بود که به طور معنی‌داری سبب کاهش اثرات منفی تنش گرمایی بر خیار رقم رشید شد.

کلیدواژه‌ها

پرولین؛ تنش گرما؛ خیار؛ سوپراکسید دیسموتاز؛ نشت یونی

مراجع