ارزیابی عملکرد بوته و اجزای عملکرد نخود زراعی و کینوا تحت تأثیر نیتروژن و نسبت‌های کشت مخلوط نخود زراعی و کینوا

پژوهش‌های حبوبات ایران

دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28، اسفند 1402، صفحه 263-275   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.2023.84081.1064

نویسندگان

الهام رفتاری^* ؛ علی نخ‌زری مقدم؛ مهدی ملاشاهی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری

گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر نیتروژن و نسبت‌های کشت مخلوط نخود زراعی و کینوا بر برخی ویژگی‌های نخود زراعی و کینوا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 1400- 1399 اجرا گردید. عامل نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف و مصرف 25 و 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و عامل‌ الگوی کاشت در نه سطح شامل کشت خالص نخود زراعی و کینوا، کشت مخلوط جایگزین 33، 50 و 67 درصد کینوا به‌جای نخود زراعی، کشت مخلوط افزایش 33، 50، 67 و 100 کینوا به نخود زراعی بودند. الگوی کاشت و نیتروژن اثر معنی‌داری بر ارتفاع بوته، تعداد غلاف و دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 100 دانه و عملکرد بوته نخود زراعی و همچنین بر ارتفاع بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد بوته کینوا داشت. ارتفاع بوته نخود زراعی در تیمارهای افزایشی بیش از جایگزین و کشت خالص نخود زراعی بود، امّا تعداد غلاف و دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 100 دانه و وزن خشک بوته نخود زراعی در تیمارهای خالص و جایگزین بیش‌تر از افزایشی بود. مصرف نیتروژن، همه ویژگی‌های نخود زراعی و کینوا را افزایش داد. عملکرد بوته نخود زراعی در تیمار‌ کشت خالص و تیمارهای جایگزین بیش از افزایشی بود. با توجه به بالا بودن تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته و وزن 100 دانه در تیمارهای خالص و جایگزین، این تیمارها عملکرد بوته بالاتری نسبت به تیمارهای افزایشی داشتند. زیادبودن تعداد دانه بوته و وزن دانه کینوا در تیمار‌ کشت مخلوط جایگزین 33 درصد کینوا به‎جای نخود زراعی باعث افزایش عملکرد بوته شد. کم بودن تراکم در تیمار‌ کشت خالص و تیمارهای کشت مخلوط جایگزین باعث شد، بوته‌ها رقابت کمتری برای جذب آب، موادغذایی و نور داشته باشند که این موضوع باعث افزایش عملکرد بوته شد. 

کلیدواژه‌ها

غلاف؛ کشت مخلوط افزایشی؛ کشت مخلوط جایگزین؛ وزن دانه

مراجع

Abugoch, L., Castro, E., Tapia, C., Añón, M.C., Gajardo, P., & Villarroel, A. (2009). Stability of quinoa flour proteins (Chenopodium quinoa. Willd.) during storage. International Journal of Food Science and Technology, 44(10), 2013-2020. https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.2009.02023.x

Ahlawat, I.P.S., & Gangaiah, B. (2010). Effect of land configuration and irrigation on sole linseed (Linum usitatissimum) intercropped chickpea (Cicer arietenum). Indian Journal of Agricultural Science, 80(3), 250-253.

Ahmadvand, G., & Hajinia, S. (2015). Ecological aspects study of replacement intercropping patterns of soybean (Glycine max L.) and millet (Panicum miliaceum L.). Journal of Agroecology, 7(4), 485-498. (In Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/jag.v7i4.43744

Akhtar M.F.Z., Jamil, M., Ahamd, M., & Abbasi, G.H. (2017). Evaluation of biofertilizer in combination with organic amendments and rock phosphate enriched compost for improving productivity of chickpea and maize. Soil Environmental, 36(1), 59-69.

Akhtar, M., Yaqub, M., Iqbal, Z., Ashraf, M.Y., Akhter, J., & Hussain, F. (2010). Improvement in yield and nutrient uptake by cocropping of wheat and chickpea. Pakistan Journal of Botany, 42(6), 4043-4049.

Ali, E.A. (2011). Impact of nitrogen application time on grain and protein yields as well as nitrogen use efficiency of some two-row barley cultivars in sandy soil. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences, 10, 425-433.

Alibakhshi, E., & Mirzakhani, M. (2016). Mixed cropping of legumes and maize by the use of urea. Journal of Crop Ecophysiology, 10(3), 567-584. (In Persian with English Abstract)

Alizadeh, Y., Koocheki, A., & Nassiri Mahallati, M. (2010). Investigating of growth characteristics, yield, yield components and potential weed control in intercropping of bean (Phaseolus vulgaris L.) and vegetative sweet basil (Ocimum basilicum L.). Journal of Agroecology, 2(3), 383-397. (In Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/jag.v2i3.7652

Barker, A.V. (2016). Science and Technology of Organic Farming. Emam Reza University, Mashhad, Iran. (In Persian).

Chapagain, T., & Riseman, A. (2014). Barley-pea intercropping: Effects on land productivity, carbon and nitrogen transformations. Field Crops Research, 166, 18-25. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2014.06.014

Crabtree, R.J., Prater, J.D., & Mbolda, P., (2000). Long-term wheat soybean and grain sorghum double-cropping under rainfed conditions. Agronomy Journal, 82, 683-686. https://doi.org/10.2134/agronj1990.00021962008200040007x

Dai, J., Qiu, W., Wang, N., Wang, T., Nakanishi, H., & Zuo, Y. (2019). From leguminosae/gramineae intercropping systems to see benefits of intercropping on iron nutrition. Frontiers in plant science, 10, 605. https://doi.org/10.3389/fpls.2019.00605

Darbaghshahi, M.N., Banitaba, A., & Bahari, B. (2012). Evaluating the possibility of saffron and chamomile mixed culture. African Journal of Agricultural Research, 7(20), 3060-3065. https://doi.org/10.5897/AJAR11.999

Doaei, F., Nakhzari Moghaddam, A., Rahemi Karizaki, A., & Aldaghi, M. (2019). Chemical and biological fertilizer management of nitrogen effects on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum L.) in different planting dates. Iranian Journal of Pulses Research, 10(1), 28-39. (In Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/ijpr.v10i1.60084

Esmaeilian, Y., & Amiri, M.B. (2021). Agronomic and economic evaluation of safflower (Carthamus tinctorius L.) and chickpea (Cicer arietinium L.) intercropping under micronutrient applications. Journal of Crop Ecophysiology, 15(1), 1-20. https://doi.org/10.30495/jcep.2021.681003. (In Persian with English Abstract)

Ghorbani, R., Tabrizi, L., Koocheki, A., & Nassiri Mahallati, M., (2010). Field and laboratory investigations in agroecology. Ferdowsi University of Mashhad Press, Iran. p. 372 (In Persian)

Gill, S., Abid, M., & Azam, F. (2009). Mixed cropping effects on growth of wheat (Triticum aestivum L.) and chickpea (Cicer arietenum L.). Pakistan Journal of Botany, 41(3), 1029-1036.

Hasan Zadeh Avval, F., Koocheki, A., Khazaei, H., & Nassiri Mahallati, M. (2010). Effect of density on savory (Satureja hortensis L.) yield and cultural traits intercropped with Persian clover (Trifolium resupinatum L.). Iranian Journal of Field Crops Research, 8(6), 920-929. (In Persian)

Khajehpour, M.R. (2014). Principles and fundamentals of crop production (3^rd Ed.). Jahad Daneshgahi Isfahan University of Technology, Iran. (In Persian with English Abstract)

Khalilzade, H., Jahan, M., & Nassiri Mahallati, M. (2016). Estimation of corn (Zea mays L.) yield and soil nitrogen via soil electrical conductivity measurement treated with organic, chemical and biological fertilizers. Iranian Journal of Field Crops Research, 13(4), 786-796. (In Persian with English Abstract)

Maffei, M., & Mucciarelli, A. (2003). Essential oil yield in peppermint/soybean strip intercropping. Field Crops Research, 84, 229-240. https://doi.org/10.1016/S0378-4290(03)00092-3

Mahmoodi, G., Ghanbari, A., & Hossein Panahi, F. (2014). Investigation of multiple competitions of weeds at different corn (Zea mays L.) densities. Iranian Journal of Crops Research, 12(1), 118-126. (In Persian with English Abstract)

Mushagalusa, G.N., Ledent J.F., & Draye, X. (2008). Shoot and root competition in potato/maize intercropping: effects on growth and yield. Environmental and Experimental Botany, 64, 180-188. https://doi.org/10.1016/j.envexpbot.2008.05.008

Najafi, S., & Keshtehgar, A. (2014). Effect of intercropping on increase yield. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 8(5), 549-552.

Nakhzari Moghaddam, A., Salehi Sheikhi, M., Rahemi Karizi, A., & Mohammad Esmaili, M. (2019). The investigation of yield and seed protein of pea cultivars, total yield and LER in intercropping with spinach. Journal of Crops Improvement, 21(4), 435-445. (In Persian with English Abstract)

Nasr Esfahani, M., & Mostajeran, A. (2014). Evaluation of symbiotic effects of different strains of Mesorhizobium cicer on drought stress tolerance of chickpea cultivars (Cicer arietinum L.). Agronomy Journal (Pajouhesh and Sazandegi), 103(3), 123-131. (In Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22092/aj.2014.101213

Raei, Y., Bolandnazar, S.A., & Dameghsi, N. (2011). Evaluation of common bean and potato densities effects on potato tuber yield in mono-cropping and intercropping systems. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 21(2), 131-142. (In Persian with English Abstract)

Raftari, E., Nakhzari Moghaddam, A., Mollashahi, M., & Hosseini Moghaddam, H., (2019). The effect application of nitrogen level and intercropping ratios of pea (Pisum sativum) and lettuce (Lactuca sativa). Iranian Journal of Pulses Research, 10(1), 171-181.  (In Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/ijpr.v10i1.65544

Ren, Y., Liuc, J., Wangd, Z., & Zhanga, S. (2016). Planting density and sowing proportions of maize-soybean intercrop affected competitive interactions and water-use efficiencies on the Loess Plateau, China. European Journal of Agronomy, 72, 70-79. https://doi.org/10.1016/j.eja.2015.10.001

Ruhlemann, L., & Schmidtke, K. (2015). Evaluation of mono-cropped and intercropped grain legumes for cover cropping in no-tillage and reduced tillage organic agriculture. European Journal of Agronomy, 65, 83-94. https://doi.org/10.1016/j.eja.2015.01.006

Scalise, A., Tortorella, D., Pristeri, A., Petrovicov, B., Gelsomino, A., Lindstrom K., & Monti. M. (2015). Legume barley intercropping stimulates soil N supply and crop yield in the succeeding durum wheat in a rotation under rainfed conditions. Soil Biology and Biochemistry, 89, 150-161. https://doi.org/10.1016/j.soilbio.2015.07.003

Soleimanpour, L., Ruhollah Naderi, R., & Najafi-Ghiri, M. (2018). Nitrogen, phosphorous and potassium uptake by crops and weeds in various cereals-legume intercropping systems. Journal of Plant Process and Function Iranian Society of Plant Physiology, 7(24), 229-246. (In Persian with English Abstract)

Sosulski, F.W., & Holt. N.W. (1988). Amino acid composition and nitrogen-to-protein factors for grain legumes. Canadian Journal of Plant Science, 60, 1327–1331. https://doi.org/10.4141/cjps80-187

Undie, U.L., Uwah, D.F., & Attoe, E.E. (2012). Effect of intercropping and crop arrangement on yield and productivity of late season maize/soybean mixtures in the humid environment of south southern Nigeria. Journal of Agricultural Science, 4(4), 37-50. http://dx.doi.org/10.5539/jas.v4n4p37

Yildirim, E., & Turan, M. (2013). Growth, yield and mineral content of broccoli intercropped with lettuce. Journal of Animal and Plant Sciences, 23(3), 919-922.

Zarifpour, N., Naseri. M. T., & Nassiri Mahallati, M. (2014). Evaluate the effect of different intercropping arrangements of cumin (Cuminum cyminum L.) and chickpea (Cicer arietinum L.) on quantity and quality characteristics of species. Iranian Journal of Field Crops Research, 12(1), 34-43. (In Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/gsc.v12i1.36635