توانش ترجمه ادبی از دیدگاه مترجمان ادبی: واکاوی مضمونی چهل مصاحبه از فصلنامه مترجم

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

مقاله 5، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 10، شهریور 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2024.85255.1096

نویسندگان

مسلم فتح اللهی¹؛ سید محمدرضا هاشمی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری ترجمه، دانشگاه فردوسی مشهد

²استاد گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

آموزش ترجمه چندین دهه است که در دانشگاه‌های ایران انجام می‌شود. برنامه درسی کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی شامل درس «ترجمه ادبیات» است. با وجود این، در پژوهش‌های ترجمه در ایران، کمتر بر آموزش ترجمه ادبی به عنوان یک ژانر و گونه مستقل توجه شده است. با توجه به الزامات تدریس و عمل ترجمه ادبی، بررسی دیدگاه‌های کنشگران فعال در این عرصه از جمله مترجمان ادبی نسبت به اهداف تدریس این درس ضروری است. هدف مطالعه جاری، توصیف و واکاوی نقطه‌نظرات مترجمان ادبی حرفه‌ای ایران در مورد توانش ترجمه ادبی و اجزا و مولفه‌های این توانش(زیرتوانش‌های ترجمه ادبی) است. در این پژوهش کوشیدیم دیدگاه مترجمان ادبی حرفه‌ای ایراندرباره توانش ترجمه ادبی و زیرتوانش‌های آن را توصیف و تحلیل کنیم. برای این منظور، متن 40 مصاحبه فصلنامه مترجم با 36 مترجم ادبی شاخص دهه‌های اخیر ایران با شیوه تحلیل مضمونی بررسی و زیرتوانش‌هایی که این مترجمان برای ترجمه ادبی قائل بودند توصیف و دسته‌بندی شد. با تحلیل مصاحبه‌های این مترجمان ادبی، در مجموع 23 زیرتوانش ترجمه ادبی شناسایی گردید. نتایج پژوهش نشان داد که دسته‌بندی به دست آمده در این پژوهش بیش‌تر زیرتوانش‌های توصیف‌شده در مدل‌های پیشین توانش ترجمه را در بر‌ می‌گیرد و برخی توانش‌های خاص مورد نیاز مترجمان ادبی در بستر جامعه ایران- همچون توانش تصمیم‌سازی، توانش سازگاری، توانش خلاقیت، توانش ذاتی، توانش عادتواره‌ای، توانش فرهیختگی، توانش احساسی و توانش فراشناختی- را نیز آشکار می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

ترجمه ادبی؛ توانش؛ زیرتوانش؛ مترجمان ادبی؛ آموزش ترجمه

مراجع