کاربست نظریه انتقادی در چرخه سیاست‌گذاری آموزش‌وپرورش

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، شهریور 1402، صفحه 73-94   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.2023.81563.1255

نویسندگان

الهه ولی زاده¹؛ روح اله اسلامی^{* 2}

¹کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

²استادیار علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

سیاست‌گذاری عمومی به معنای دولت در اجرا است؛ یعنی در موضوعات عمومی، دولت چه تصمیماتی برای چه گروه‌هایی با چه ابزارهایی می‌گیرد و چه نتایجی از این تصمیمات حاصل می‌کند. سیاست‌گذاری آموزش به معنای طراحی و اجرای سیاست‌هایی است که دولت در زمینه آموزش به کار می‌گیرد. آموزش، نهاد جامعه‌پذیری برای دولت است و به همین علت دولت‌ها از آموزش به‌عنوان کالایی عمومی در راستای بازتولید مشروعیت استفاده می‌کنند. بررسی سیاست‌گذاری آموزش فراتر از رویکردهای پوزیتیویستی مرسوم در علم سیاست‌گذاری عمومی، با بهره‌گیری از نظریات انتقادی در علم نظری سیاست، هدف این مقاله است. بدین منظور با استفاده از روش انتقادی سعی شده است چرخه سیستمی سیاست‌گذاری آموزش بر اساس نظریه انتقادی نظم بخشی شود. چرخه سیستمی سیاست‌گذاری مراحلی از قبیل ورودی سیستم، طراحی، اجرا، خروجی، ارزیابی و بازخورد دارد که در این مقاله سعی شده است با بهره‌گیری از نظریه‌های انتقادی یورگن هابرماس، پی‌یر بوردیو و لوئی آلتوسر چرخه سیستمی سیاست‌گذاری آموزش از منظر انتقادی بررسی شود. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد نظریه انتقادی، رویکردی است در پاسخ به ناکارآمدی‌های نظریه مرسوم پوزیتیویستی و سعی می‌کند با اصطلاحات حوزه عمومی، خرد ارتباطی، میدان‌های قدرت و سازوبرگ ایدئولوژیک حکومت، فضایی جدید برای سیاست‌های آموزشی سامان دهد.

کلیدواژه‌ها

ایدئولوژی؛ سیاست‌گذاری عمومی؛ آموزش‌وپرورش؛ نظریه انتقادی؛ آلتوسر؛ هابرماس؛ بوردیو

مراجع

Althusser, L. (2019). Science and Ideology (M. Madadi, Trans.). Nilofar.

Althusser, L., & Deleuze, G. (2021). What is Structuralism? (N. Gorgin, Trans.). Shabkhiz.

Araral, E., Fritzen, S., Howlett, M., Ramesh, M., & Wu, X. (2013). Routledge handbook of public policy. Routledge. https://www.routledge.com/Routledge-Handbook-of-Public-Policy/Araral-Fritzen-Howlett-Ramesh-Wu/p/book/9780203097571

Attarzadeh, B. (2021). An Essay on Public Policy Studies. Mizan Legal Foundation.

Backer, D. I. (2021). History of the reproduction-resistance dichotomy in critical education: The line of critique against Louis Althusser, 1974-1985. Critical Education, 12(6), 1-21. https://doi.org/10.14288/ce.v12i6.186546

Bell, L., & Stevenson, H. (2020). Education policy: Process, themes and impact (F. Hamidifar & S. Boroumandfar, Trans.). Padina. https://padinapub.com/?p=1221

Birkland, T. A. (2016). An introduction to the policy process: Theories, concepts, and models of public policy making. Routledge. https://books.google.com/books/about/An_Introduction_to_the_Policy_Process.html?id=Vh1BrgEACAAJ

Bonnowitz, P. (2012). Premieres Lecons Sur La Sociologie de Pierre Bourdieu (J. Jahangiri, Trans.; Vol. . (J, Jahangiri, Trans.). Tehran: Aghah. (In Persian).). Aghah.

Bourdieu, P. (2014). Lecon Sur La Lecon (N. Fakohi, Trans.). Nashre Ney.

Bourdieu, P. (2017). Academic Man (H. Chavoshian, Trans.). Parse Book Translation and Publishing Company.

Chevier, C., & Fontaine, O. (2006). Vocabulary of Bourdieu (M. Ketbi, Trans.). Nashreney.

Cochran, C., Meyer, L., Carr, T. R., & Cayer, N. J. (2009). American Public Policy: An Introduction. . Cengage Learning.

Conerton, P. (2011). Critical Sociology (H. Chavoshian, Trans.). Ketab Ame.

Daneshfard, K. (2014). Public Policy Process Saffar.

Erben, M., & Gleeson, D. (1975). Reproduction and Social Structure: Comments on Louis Althusser's Sociology of Education. Educational Studies, 1(2), 121-127. https://doi.org/10.1080/0305569750010206

Ferretter, L. (2013). Louis Althusser (A. Ahmadi Arian, Trans.). Nashremarkaz.

Gharakhani Bahar, A. (2018). System and Systems Thinking: Fundamental Theory and Practice. Nashreney.

Ghavam, S. A.-A. (2015). Comparative Politics Samt.

Habermas, J. (2002). Legitimation Crisis  (J. Moeini, Trans.). Ghameno.

Habermas, J. (2015). The Theory of Communicative Action: The reason and rationality of society, the life of the world and the critical system of the functionalist concept of reason (K. Poladi, Trans.). Nashremarkaz.

Habermas, J. (2020). Stuctural Transformation of the Public Sphere: an Exploration of Bourgeois Society (J. Mohammadi, Trans.). Afkare Jadid.

Habermas, J. (2021). Toward a Rational Society: Student Protests, Science and Politics (E. Scafi, Trans.). Shiraze.

Heywood, A. (2008). Key Concepts in Politics (A. Kardan, Trans.). Elmi-Farhangi Publishing Co.

Heywood, A. (2017). Global Politics  (S. Mousavi Shafaee, Trans.; Vol. 1). Samt.

Heywood, A. (2019). Politics. (A. R. Alam, Trans.). Nashreney.

Kamali, Y. (2014). An Introduction to Public Policy. Jihad University Publications.

Knill, C., & Tosun, J. (2012). Public policy: A new introduction. Palgrave macmillan.

Knoepfel, P., Larrue, C., Varone, F., Hill, M., Larrue, C., Varone, F., & Hill, M. (2007). Public policy analysis. Policy Press. https://doi.org/10.51952/9781847422309.ch008

Kraft, M., & Furlong Scott, R. (2017). Public Policy: Politics, Analysis, and Alternatives (N. Hoshmandyar, Trans.). shorafarin.

Lewis, T. E. (2017). A Marxist Education of the Encounter: Althusser, Interpellation, and the Seminar. Rethinking Marxism, 29(2), 303-317. https://doi.org/10.1080/08935696.2017.1358498

Mohammadpour, A. (2021). Counter-Method: The Philosophical Underpinnings and Practical Procedures of Qualitative Methodology. Logos.

Nash, K. (2017). Contemporary Political Sociology: Globalization, politics and Power (M. Delforoz, Trans.). Kavir.

Nowzari, H. (2002). Rereading Habermas (introduction to Jurgen Habermas opinions, thoughts and theories) Nashrecheshmeh.

Payne, M. (2003). Bart, Foucault, Althusser (P. Yazdanjo, Trans.). Nashre Marka.

Qarakhani, M. (2019). Government and social policy in Iran. Agah.

Reman, Y. (2021). Theories of Ideology: Powers of Alienation and Subjugation (M. Emami, Trans.). Charkh.

Sant, E. (2019). Democratic Education: A Theoretical Review (2006–2017). Review of Educational Research, 89(5), 655-696. https://doi.org/10.3102/0034654319862493

Seifzadeh, S. H. (2018). Modernity & Modern Political Theories Mizan Legal Foundation.

Seyed Emami, K. (2023). Political Science Research Publications of Imam Sadegh University.

Shafritz, J. M., & Borick, C. P. (2011). Introducing Public Policy (H. Malek Mohammadi, Trans.). Imam Sadiq University.

Smith, K., & Larimer, C. (2009). The Public Policy theory primer. . Westview press.

Smith, K. B., & Larimer, C. W. (2017). The Public Policy Theory Primerc (B. Attarzadeh, Trans.). Elmi-Farhangi Publishing Co.

Vahid, M. (2017). Public Policy. Mizan Legal Foundation.

Young, E., & Quinn, L. (2016). Writing Effective Public Policy Papers: A Guide for Policy Advisers in Central and Eastern Europe (S. Saatchi, Trans.). Center for Strategic Studies.