تعاملات میدان قدرت در فضای جامعه‌‌متنی درخت انجیر معابد اثر احمد محمود : تحلیل گفتمان

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

مقاله 6، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 10، شهریور 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2024.84177.1090

نویسندگان

شقایق شریف‌ زاده^{* 1}؛ ماندانا صدرزاده اردبیلی²

¹گروه فرانسه، دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران

²گروه فرانسه، دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

دستیابی به جایگاه قدرت در یک فضای اجتماعی، نیازمند مجموعه‌ای از «سرمایه‌های» گوناگون تعریف‌شده در آن اجتماع است. این «سرمایه‌ها» می‌توانند اقتصادی یا طبق نظر جامعه‌شناس فرانسوی، پیر بوردیو، غیرمادی باشند. یکی از انواع «سرمایه‌های» مهم در روابط «میدان»‌های اجتماعی «سرمایه زبانی» است. «سرمایه زبانی» به معنای مهارت استفاده از زبان و به کار گرفتن گفتمانی مناسب و منحصر به فرد با هدف تأثیرگذاری در ارتباطات اجتماعی است. اما آیا تنها با استفاده از «سرمایه زبانی»، می‌توان در ارتباطات اجتماعی تا آن حد تاثیرگذار بود که دست‌یابی به جایگاه قدرت در «میدان» یا فضای اجتماعی مدنظر ممکن شود؟ در این پژوهش در پی آنیم که این پرسش را در فضای «جامعه متنی» رمان درخت انجیر معابد اثر احمد محمود بررسی کنیم که در آن «سرمایه زبانی» در چارچوب گفتمان مذهبی برای کسب جایگاه قدرت به ‌کار گرفته شده است. ما در مقاله پیش رو، کارکرد گفتمان‌های منتهی به جایگاه قدرت‌ را در تعاملات شخصیت‌ها مورد بررسی قرار داده‌ایم. به این منظور، ما از نقد اجتماعی پیر بوردیو برای ساختارشناسی فضای «جامعه متنی» داستان و از تحلیل گفتمان دومینیک منگنو برای بررسی کاربرد «سرمایه زبانی» در گفتمان شخصیت‌ها استفاده کرده‌ایم. در پایان می‌بینیم که چگونه «سرمایه زبانی» در قالب گفتمان می‌تواند به تنهایی منجر به کسب قدرت شود.

کلیدواژه‌ها

میدان‌؛ سرمایه؛ تحلیل گفتمان؛ بوردیو؛ منگنو

مراجع