کاربست اجتهاد در علم رجال با دو رویکرد "تقلیدی و اجتهادی"

علوم قرآن و حدیث

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 بهمن 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2024.83121.1559

نویسندگان

مهدی زره ساز^{* 1}؛ حسن نقی زاده²

¹دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

²دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

علم رجال به عنوان یکی از شاخه های علوم اسلامی، شناسایی هویت و احوال راویان احادیث را به عهده دارد. این علم در اعتبارسنجی اخبار آحاد جایگاه ویژه‌ای داشته و می‌توان گفت به عنوان یکی از مقدمات در دستیابی به ملکه اجتهاد به شمار می‌رود. هدف از این نوشتار امکان سنجی اِعمال اجتهاد در علم رجال بوده و گستره کاربست اجتهاد در علم رجال با دو رویکرد تقلیدی و اجتهادی مقایسه می‌شود.با توجه به پردازش مطالب به روش توصیفی-تحلیلی در نهایت این نتیجه دست یافته است که در هر دو رویکرد، اجتهاد امری اجتناب ناپذیر است البته اجتهاد در رویکرد تقلیدی محدود به تلاش هایی است که به کشف نظر رجالیان پیشین در مورد راویان می‌انجامد. ولی در رویکرد اجتهادی، اجتهاد محدوده وسیع تری دارد و اصل جرح و تعدیل راویان بدون تقلید از رجالیان پیشین با استفاده از تمامی قرائن و شواهد مورد مطالعه قرار می‌گیرد. هر چه باشد حضور عنصر اجتهاد در علم رجال ضرورتی غیر قابل انکار است.

کلیدواژه‌ها

"؛ علم رجال ، اجتهاد، رویکرد اجتهادی، رویکرد تقلیدی"