طراحی مدل اعتماد سازمانی با رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد

پژوهش نامه مدیریت تحول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 خرداد 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tmj.2024.86226.1530

نویسندگان

آرزوسادات هاشمی امین¹؛ غلامرضا ملک زاده^{* 2}؛ یعقوب مهارتی²

¹گروه مدیریت_دانشکده علوم اداری و اقتصادی- دانشگاه فردوسی مشهد

²گروه مدیریت- دانشکده علوم اداری و اقتصادی- دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اعتماد در سازمان به سه دسته اعتماد فردی، اعتماد بین‌فردی و اعتماد سازمانی تقسیم می‌شود. با وجود اینکه برخی از تحقیقات پیشین به بررسی اعتماد در سازمان، علی‌الخصوص اعتماد بین‌فردی پرداخته‌اند، تحقیقی که به طور خاص به اعتمادسازمانی، به معنی اعتماد کارکنان به سازمان بپردازد، کمتر دیده می‌شود و نبود مدل اعتماد سازمانی، بالاخص در سازمان‌های ایران، مشکلات عدیده‌ای ایجاد کرده است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل مفهومی اعتماد سازمانی در سازمان‎‌های دولتی ایران است. این پژوهش کیفی و برپایه نظریه داده بنیاد با رویکرد نظام مند می‌باشد. پس از انجام 17 مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان سازمان‌های دولتی اشباع نظری حاصل شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها مبتنی بر فرآیندهای کدگذاری، و با استفاده از نرم افزار MAXQDA انجام شد. این پژوهش علاوه بر تایید نتایج پژوهش‌های قبلی به یافته‌های جدیدی دست یافت. بر اساس این یافته‌ها، اعتماد سازمانی در سازمان‌های دولتی در قالب اتکاپذیری و پیش‌بینی‌پذیری بر اساس علل مدیریت اعتمادساز، سازمان اعتمادساز و کارکنان اعتمادساز شکل می‌گیرد. از طرفی اعتمادسازمانی بر بکارگیری راهبردهایی همچون اخلاق‌محوری، تعاملات، مقررات و فرآیندهای سازمانی تاثیر می‌گذارد. پیامدهای این راهبردها عبارتند از بهبود عملکرد در قالب بهبود رفاه روانشناختی کارکنان و بهره‌وری سازمان؛ و همچنین بهبود رضایت ذی‌نفعان به شکل رضایت مردم و مشروعیت سازمان. زمینه کاربست موثر این راهبردها، محیط درون‌سازمانی شامل جو و محیط فیزیکی سازمان و محیط برون‌سازمانی شامل محیط سیاسی، شرایط اقتصادی و فرهنگ ملّی می‌باشد. در این میان نباید از تاثیر مداخله‌گرهایی همچون همنوایی سازمانی و مؤلفه‌های جمعیت‌شناختی سازمان بر اثربخشی این راهبردها چشم‌پوشی کرد.

کلیدواژه‌ها

اعتماد سازمانی؛ سازمان‌های دولتی؛ نظریه داده‌بنیاد

مراجع