کاربردها و مزایای بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی علمی در میان دانشجویان شهر خرم آباد

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 11، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 27، خرداد 1403، صفحه 245-264   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2023.80727.1151

نویسندگان

فریبرز درودی^{* 1}؛ فاطمه دالوند²

¹استادیار، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران‌داک)، تهران، ایران.

²کارشناس‌ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان لرستان، خرم‌آباد، ایران.

چکیده

هدف: شبکه‌های اجتماعی علمی فناوری‌های ابزارهای تعاملی هستند که ایجاد و اشتراک‌گذاری داده‌ها، اطلاعات، متن، تصاویر، ویدئو، دیداری‌ها، ایده‌ها، علایق و سایر شکل‌های اظهار بیان را از طریق شبکه‌های مجازی تسهیل می‌کنند. پیشرفت و توسعه سریع شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای مرتبط با آن، انتشار اطلاعات را برای دانشجویان دانشگاه‌ها آسان کرده است. هدف پژوهش حاضر آشنایی با کاربردها و مزایای بهره‌گیری دانشجویان از شبکه‌های اجتماعی علمی در در میان دانشجویان دانشگاه‌های شهر خرم‌آباد است.

روش: نوع پژوهش کاربردی و روش پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری حدود 000/5 نفر دانشجو بودند. نمونه مورد بررسی 374 نفر از دانشجویان دختر و پسر شاغل به تحصیل در دانشگاههای دولتی و غیردولتی (آزاد، پیام نور، علمی کاربردی) شهر خرم‌آباد بودند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه به شیوه روایی صوری، با بهره‌گیری از نظر متخصصان موضوعی به انجام رسید. پایایی نهایی پرسشنامه در نمونه 374 نفری به روش آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه برابر 94/0 تعیین شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss -21 استفاده شد.

یافته‌ها: یافته حاکی از آن است که میزان استفاده کاربران از شبکه‌های اجتماعی علمی درکتابخانه‌های دانشگاهی شهر خرم‌آباد پایین تر از حد متوسط و در حد کم قرار دارد. کاربردهای بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی علمی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر خرم‌آباد باتوجه به میانگین های رتبه‌ای از بیشترین به کمترین نشان داد که کاربرد شبکه‌های اجتماعی علمی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر خرم‌آباد به ترتیب در زمینه آموزشی، پژوهشی، علمی، اجتماعی، فراهم آوردن بستر مناسب برای ارتباط علمی دانشجویان با اساتید و محققان، فرهنگی و انتقال دانش و مفاهیم روز می‌باشد. همچنین مزیت‌های بهره‌گیری شبکه‌های اجتماعی علمی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر خرم‌آباد به ترتیب در زمینه صرف زمان استفاده از منابع، تلقی به عنوان یک سامانه مفید، مورد استفاده بودن برای افراد عادی و غیر دانشجو، افزایش آگاهی، افزایش یادگیری، کسب مطالب مفید و علمی، ارتقا علمی و پژوهشی دانشجویان، دسترسی به اطلاعات و تازه‌های کتابخانه و جذب دانشجویان و استفاده از این سیستم نوین می‌باشد.

نتیجه‌گیری: با استفاده از شبکه‌های اجتماعی علمی مانند لینکدین، ریسیج‌گیت و آکادمیا می‌توان به راحتی کتابها، مقالات و فایل‌های کتابخانه را برای دسترس‌پذیری به اشتراک گذاشت. خدمات اطلاعاتی مناسب ارائه داد و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی را پشتیبانی کرد. همچنین فواید مهمی در استفاده از شبکه‌های اجتماعی شناسایی شد. از جمله: ارتباطات علمی و تعامل میان دانشجویان، اشاعه سریع اطلاعات، نزدیک کردن کاربران فراتر از موقعیت مکانی و جغرافیایی، تاثیرگذاری برای ارتباط بهتر در فضای مجازی، آگاهی نسبت به کارکرد مناسب شبکه‌ها، بهینه‌سازی زمان استفاده از منابع، نقش مفید این سامانه در کتابخانه‌های دانشگاهی و تقویت دانش تخصصی دانشجویان. یکی از مشکلات مهم در استفاده از شبکه‌های اجتماعی پایین بودن میزان سواد دیجیتال و سواد اطلاعاتی دانشجویان است.

کلیدواژه‌ها

شبکه‌‌های اجتماعی علمی؛ شهر خرم‌آباد؛ دانشگاه؛ ها؛ دانشجویان

مراجع

Affum, M. Q. (2021). How the library and information workers are taking advantage of social network to perform efficiently and effectively. International Journal of Computing, Programming and Database Management, 2(1), 49-52. 10.33545/27076636.2021.v2.i1a.45

Al-Maatouk, Q., Othman, M. S., Alsayed, A. O., Al-Rahmi, A. M., Abuhassna, H., & Al-Rahmi, W. M. (2020). Applying communication theory to structure and evaluate the social media platforms in academia. International Journal, 9(2), 1505-1515. https://doi.org/10.30534/ijatcse/2020/92922020

Al-Qaysi, N., Mohamad-Nordin, N., & Al-Emran, M. (2020). What leads to social learning? Students’ attitudes towards using social media applications in Omani higher education. Education and Information Technologies, 25(3), https://doi.org.2157-2174. doi: https://doi.org/10.1007/s10639-019-10074-6

Alam, N. (2020). Perception and Use of Social Media by Library Users of the Aliah University, Kolkata: a study. World Digital Libraries-An international journal, 13(1), 29-42. https://doi.org.10.18329/09757597/2020/13103

Alamri, M. M., Almaiah, M. A., & Al-Rahmi, W. M. (2020). Social Media Applications Affecting Students’ Academic Performance: A Model Developed for Sustainability in Higher Education. Sustainability, 12(16). https://doi.org.10.3390/su12166471

Ali, S., Qamar, A., Habes, M., & Al Adwan, M. N. (2021). Gender discrepancies concerning social media usage and its influences on students academic performance. Utopía y Praxis Latinoamericana, 26(1), 321-333. https://doi.org/10.5281/zenodo.4556283

Aljuboori, A. F., Fashakh, A. M., & Bayat, O. (2020). The impacts of social media on University students in Iraq. Egyptian Informatics Journal, 21(3), 139-144. doi: https://doi.org/10.1016/j.eij.2019.12.003

Alnjadat, R., Hmaidi, M. M., Samha, T. E., Kilani, M. M., & Hasswan, A. M. (2019). Gender variations in social media usage and academic performance among the students of University of Sharjah. Journal of Taibah University Medical Sciences, 14(4), 390-394. https://doi.org/10.1016/j.jtumed.2019.05.002

Arulogun, O. T., Akande, O. N., Akindele, A. T., & Badmus, T. A. (2020). Survey dataset on open and distance learning students’ intention to use social media and emerging technologies for online facilitation. Data in Brief, 31, 105929. doi: https://doi.org/10.1016/j.dib.2020.105929

Bashir, I., Malik, A., & Mahmood, K. (2021). Social media use and information-sharing behaviour of university students. IFLA Journal, 47(4), 481-492. https://doi.org/10.1177/0340035221991564

Belova, N., Krause, M., & Siemens, C. (2022). Students’ Strategies When Dealing with Science-Based Information in Social Media—A Group Discussion Study. Education Sciences, 12(9), 1-13.  https://doi.org.10.3390/educsci12090603

Bhandarkar, A. M., Pandey, A. K., Nayak, R., Pujary, K., & Kumar, A. (2021). Impact of social media on the academic performance of undergraduate medical students. Medical Journal Armed Forces India, 77, S37-S41. https://doi.org/10.1016/j.mjafi.2020.10.021

Bokoh, M. A., Bello, M. M., & Idowu, A. A. (Jan, 2022). Use of Social Media Platforms for Dissemination of Information and Creating Awareness about Library Resources and Services among Students in Lagos State University, Nigeria. Library Philosophy and Practice, 1-21. Retrieved on 19/11/2021: from https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/6832

Chatterjee, S., Rana, N. P., & Dwivedi, Y. K. (2020). Social media as a tool of knowledge sharing in academia: an empirical study using valance, instrumentality and expectancy (VIE) approach. Journal of Knowledge Management, 24(10), 2531-2552. https://doi.org.10.1108/JKM-04-2020-0252

Clark, J. L., Algoe, S. B., & Green, M. C. (2018). Social network sites and well-being: The role of social connection. Current Directions in Psychological Science, 27(1), 32-37. https://doi.org/10.1177/0963721417730833

Cozma, R., & Dimitrova, D. (2021). Research Gate or Revolving Door? Uses and Gratifications of Academic Social Media Among Communication Scholars. Journalism & Mass Communication Educator, 76(3), 282-296. https://doi.org/10.1177/1077695820965030

Daniels, R. A., & Dempsey, M. (2022). Leveraging LinkedIn: How Can Educators Help College Students Market Themselves? Community College Journal of Research and Practice, 46(6), 444-447. https://doi.org.10.1080/10668926.2021.1919242

Daniels, R. A., Pemble, S. D., Allen, D., Lain, G., & Miller, L. A. (2023). LinkedIn Blunders: A Mixed Method Study of College Students’ Profiles. Community College Journal of Research and Practice, 47(2), 90-105. https://doi.org/10.1080/10668926.2021.1944932

Das, A., & Sarkar, A. (2021). Use of social media for effective library and information services among university students: a study. SRELS Journal of information Management, 58(2), 101-107. https://doi.org/10.17821/srels/2021/v58i2/152394

Delfanti, A. (2021). The financial market of ideas: A theory of academic social media. Social Studies of Science, 51(2), 259-276. https://doi.org.10.1177/0306312720966649

Dost Mohammadi, M., & Khojasteh, S. (2018). Relationship Between the Use of Virtual Social Networks With Self-Esteem and Mental Health of Faculty Members and Students ( Payame Noor University in Kerman). 8(27), 251-272. Retrieved on 19/11/2021 from: https://ciu.nahad.ir/article_549.html [In Persian]

Garcia, J., Wellman, W., Chen, S., & Trent, C. (2023). LinkedIn Analysis Job Placement for Students in The Sport Management Program of An Eastern Kentucky Public University. [Dissertation of Doctoral]. Retrieved on 19/11/2021 from: https://digitalcommons.murraystate.edu/ postersat thecapitol/2023/Morehead/8/

Kaur, M., & Kaur, H. (2017). Implementation of Enhanced Graph Layout Algorithm for Visualizing Social Network Data using NetworkX Library. International Journal of Advanced Research in Computer Science, 8(3), 287-292.

Kaushik, S. (2019). Social network services and Libraries. IP Indian Journal of Library Science and Information Technology, 4(1), 8-10. https://doi.org/10.18231/j.ijlsit.2019.003

Kolhar, M., Kazi, R. N. A., & Alameen, A. (2021). Effect of social media use on learning, social interactions, and sleep duration among university students. Saudi Journal of Biological Sciences, 28(4), 2216-2222. https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2021.01.010

Komljenovic, J. (2019). Linkedin, platforming labour, and the new employability mandate for universities. Globalisation, Societies and Education, 17(1), 28-43. https://doi.org.10.1080/14767724.2018.1500275

Kostitsina, A. (2019). The university libraries in the social network VKontakte: The administrator’s experience. «SCIENTIFIC AND TECHNICAL LIBRARIES»(«Naucnye i tekhnicheskie biblioteki»), 642. https://doi.org/10.33186/1027-3689-2019-6-41-50

Lacka, E., Wong, T. C., & Haddoud, M. Y. (2021). Can digital technologies improve students' efficiency? Exploring the role of Virtual Learning Environment and Social Media use in Higher Education. Computers & Education, 163, 104099. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2020.104099

Linzey, J. R., Graffeo, C. S., Wang, J. Z., Haider, A. S., & Alotaibi, N. M. (2018). Neurosurgery and the rise of academic social media: what neurosurgeons should know. Journal of Neurosurgery JNS, 129(4), 1093-1097. https://doi.org/10.3171/2018.2.JNS172817

López-Carril, S., Alguacil, M., & Anagnostopoulos, C. (2022). LinkedIn in sport management education: Developing the students’ professional profile boosting the teaching-learning process. The International Journal of Management Education, 20(1), 100611. https://doi.org/10.1016/j.ijme.2022.100611

Mahdiuon, R., Salimi, G., & Raeisy, L. (2020). Effect of social media on academic engagement and performance: Perspective of graduate students. Education and Information Technologies, 25(4), 2427-2446. https://doi.org/10.1007/s10639-019-10032-2

Memar, N., Baji, F., & Hosseinizadeh, F. (2018). Surveying the relationship between use of the ResearchGate network and social capital of faculty members of Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences. Journal of Studies in Library and Information Science, 10(23), 15-26. https://doi.org.10.22055/slis.2017.13131 [In Persian]

Moradveisi, j., Panahi, s., & Sedghi, s. (2022). The role of social networks in the scholarly communication of students and faculty members of Iran University of Medical Sciences. Journal of Health Administration, 24(4), 47-57. http://dx.doi.org/10.52547/jha.24.4.47 [In Persian]

O'Connor, S., Odewusi, T., Smith, P. M., & Booth, R. G. (2022). Digital professionalism on social media: The opinions of undergraduate nursing students. Nurse education today, 111, 105322. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2022.105322

Palla, I. A., & Sheikh, A. (2021). Impact of social media on the academic performance of college students in Kashmir. Information Discovery and Delivery, 49(4), 298-307. http://dx.doi.org/10.25215/0601.046

Rahmayani, O., Ardi, S., & Nofrialdi, R. (2022). The Effect of Utilization of Social Media Instagram@ Nanarfshop on Buying Interest of Fisipol Students University Ekasakti Padang. Journal of Law, Politic and Humanities, 2(2), 85-94. https://doi.org/10.38035/jlph.v2i2.89

Talaue, G. M., AlSaad, A., AlRushaidan, N., AlHugail, A., & AlFahhad, S. (2018). The impact of social media on academic performance of selected college students. International Journal of Advanced Information Technology, 8(4/5), 27-35. https://doi.org.10.5121/ijait.2018.8503

Verdugo, G. B., & Villarroel, A. V. (2021). Measuring the association between students’ exposure to social media and their valuation of sustainability in entrepreneurship. Heliyon, 7(6), 1-10. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2021.e07272

Zavaraqi, R., Hamdipour, A., & Ghasemizadeh, F. (2018). Investigating and Analyzing the Motivations, Amount and Affecting Factors of Postgraduate Students of Scientific Social Networks: University of Tabriz Case Study. Interdisciplinary Studies in the Humanities, 10(2), 27-53. https://doi.org/10.22035/isih.2018.278  [In Persian]