ارائه الگوی بهینه توسعه منطقه‌ای با رویکرد تحلیل ساختار(مطالعه موردی: شهرستان بجنورد)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

دوره 22، شماره 2 - شماره پیاپی 47، مرداد 1403

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2024.87340.1413

نویسنده

رمضانعلی نادری مایوان^*

استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه بجنورد، دانشگاه کوثر بجنورد، ایران

چکیده

امروزه توجه به برنامه‌ریزی منطقه‌ای به‌منظور کاهش نابرابری‌ها و عدم تعادل منطقه‌‌ای به‌عنوان یک استراتژی کارآمد موردتوجه برنامه‌ریزان قرارگرفته است. بنابراین هدف این پژوهش طراحی الگوی برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای شهرستان بجنورد با رویکرد تحلیل ساختار است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، ازنظر نوع توصیفی-پیمایشی با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام‌شده است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کارشناسان و مسئولین شهرستان بجنورد می‌باشند که از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند 20 نفر انتخاب‌شده است و در بخش کمی کلیه شهروندان بالای 25 سال به روش نمونه‌گیری در دسترس به تعداد 384 نفر از طریق تعیین حجم نمونه در جوامع نامحدود انتخاب گردیدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته بوده است که از در بخش کیفی و مصاحبه‌ها با روش گرندد تئوری و به کمک نرم‌افزار مکس کیودا کدگذاری گردید، و به روش تکنیک دلفی نهایی سازی شاخص انجام‌شده است؛ و در بخش کمی با تحلیل مدل‌یابی معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزار لیزرل اعتباریابی و روابط بین متغیرها مدل انجام گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که مهم‌ترین عوامل برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای شهرستان بجنورد شامل 6 عامل اصلی(اقتصادی؛ اجتماعی؛ طبیعی؛ سیاسی؛ مدیریتی؛ زیرساختی) و 40 زیر عامل می‌باشد. لذا در الگوی بهینه مناسب توسعه پایدار منطقه عوامل (اجتماعی (با ضریب تأثیر 54/0)، طبیعی (71/0)) به‌عنوان عوامل علی و عوامل (زیرساختی با ضریب تأثیر (64/0)) به‌عنوان شرایط زمینه‌ای تأثیر مثبت و مستقیمی بر راهبردها (عوامل سیاسی) دارند. به عبارتی هرچقدر میزان این عوامل بالاتر و مناسب‌تر باشد، برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای در سطح بالاتری خواهد بود. همچنین عامل (مدیریتی) به‌عنوان عوامل مداخله-گر رابطه بین عوامل علی و راهبردها را با ضریب تأثیر (64/0) بهبود می‌بخشد و نقش میانجی بازی می‌کند. درنهایت توسعه راهبردها با ضریب تأثیر معنادار (85/0) در برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای شهرستان بجنورد منجر به تبدیل‌شدن آنان به شرایط اقتصادی مناسب شهرستان بجنورد در استان خراسان شمالی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

الگوی بهینه؛ توسعه‌ منطقه‌ای؛ تحلیل ساختار؛ شهرستان بجنورد

مراجع