تدوین و آزمون مدل اشتراک گذاری اطلاعات در رسانه‌های اجتماعی بر اساس نیازهای بنیادین روانشناختی با نقش واسطه‌ای ارتباط اجتماعی و خودکارآمدی رایانه

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 خرداد 1403   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2024.83800.1175

نویسندگان

زهره مراد زاده¹؛ فرامرز سهیلی^{* 2}؛ علی عبدی³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم تربیتی دانشگاه پیام نور. تهران، ایران.

²دانشیار گروه علم اططلاعات و دانش شناسی دانشگاه پیام نور، تهران- ایران.

³استادیار، گروه علوم‌تربیتی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: آنچه امروزه برای مراکز آموزشی در زمینه انتشار دانش مهم است، فراهم کردن زمینه‌های ایجاد، تبادل و ارتقاء دانش در فضای مجازی است. در این راستا مدارس به عنوان تولیدکننـدگان و انتشاردهندگان دانش و معلمـان بـه عنـوان رهبـران آموزشـی نیازمند ساختارهایی هستند که به طور درست و صحیح در ایجاد و به اشتراک‌گـذاری دانـش بر پایه نیازها، روابط، مهارت‌ و قابلیت‌ها به آنها کمک کند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تدوین و آزمون مدل اشتراک‌گذاری اطلاعات در رسانه‌های اجتماعی براساس نیازهای بنیادین روانشناختی با نقش واسطه‌ای ارتباط اجتماعی و خودکارآمدی رایانه در معلمان دوره ابتدایی جهت تحقق این امر انجام شد.

روش‌شناسی: روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری در این مطالعه شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی شهرستان اسلام آباد غرب در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 468 نفر بودکه 215 نفر به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های استاندارد اشتراک‌گذاری اطلاعات وو، چانگ و هسیو، نیازهای بنیادین روانشناختی رایان و دسی، ارتباطات اجتماعی زبوف و خودکارآمدی رایانه کارستین و راث انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و PLS در دو بخش توصیفی و استنباطی صورت گرفت.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد مدل مفهومی اشتراک‌گذاری اطلاعات براساس نیازهای بنیادین روانشناختی با نقش واسطه‌ای ارتباط اجتماعی و خودکارآمدی رایانه با مدل تجربی برازش دارد و نیازهای بنیادین روانشناختی بر اشتراک‌گذاری اطلاعات اثر مستقیم دارد (001/0 =p، 487/0 =β)؛ نیازهای بنیادین روانشناختی بر ارتباط اجتماعی اثر مستقیم دارد؛ نیازهای بنیادین روانشناختی بر خودکارآمدی رایانه اثر مستقیم دارد؛ خودکارآمدی رایانه بر اشتراک گذاری اطلاعات اثر مستقیم دارد و اینکه ارتباط اجتماعی بر اشتراک گذاری اطلاعات اثر منفی و معنی‌داری دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد ارتباط اجتماعی به‌طور مثبت و معنی‌داری ارتباط بین نیازهای بنیادین روانشناختی و اشتراک‌گذاری اطلاعات را پیش‌بینی می‌کند ، اما خودکارآمدی رایانه ارتباط بین نیازهای بنیادین روانشناختی و اشتراک‌گذاری اطلاعات را پیش‌بینی نمی‌کند.

نتیجه گیری: نیازهای بنیادین روانشناختی معلمان رابطه معنی‌داری با اشتراک‌گذاری اطلاعات دارد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود آموزش‌وپرورش به عنوان متولی امر آموزش، در زمینه نیازهای بنیادین روانشناختی و اشتراک‌گذاری اطلاعات معلمان با الهام از نتایج این پژوهش و پژوهش‌های همسو با برگزاری کنفرانس‌ها، کلاس‌های سمعی و بصری، آموزش رسانه‌ای و ... به خواسته‌ها و نیازهای معلمان توجه بیشتر نموده و آن‌ها را از این نیازهای بنیادین آگاه نمایند.

واژه های کلیدی: اشتراک‌گذاری اطلاعات، نیازهای بنیادین روانشناختی، ارتباطات اجتماعی، خودکارآمدی رایانه.

کلیدواژه‌ها

اشتراک‌گذاری اطلاعات؛ نیازهای بنیادین روانشناختی؛ ارتباطات اجتماعی؛ خودکارآمدی رایانه

مراجع

Albaram, B. M., & Lim, Y. M. (2023). Conceptualization social influence from the need to belong perspective on psychological needs' satisfaction to share knowledge. Heliyon, 9(2), e13764. doi: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e13764

Anbaraki, S., Jowkar, A. A., & Ebrahimi, S. (2016). A Study of the Relationship between the Social Intelligence and Job Performance of AQR Library Managers. library and Information Sciences, 19(1), 3-31. [In Persian]

Appel, G., Grewal, L., Hadi, R., & Stephen, A. T. (2020). The future of social media in marketing. Journal of the Academy of Marketing science, 48(1), 79-95. doi: https://doi.org/10.1007/s11747-019-00695-1

Cox, D., & McLeod, S. (2014). Social media strategies for school principals. NASSP Bulletin, 98(1), 5-25.

Deci, E. L., Ryan, R. M., Gagné, M., Leone, D. R., Usunov, J., & Kornazheva, B. P. (2001). Need satisfaction, motivation, and well-being in the work organizations of a former eastern bloc country: A cross-cultural study of self-determination. Personality and social psychology bulletin, 27(8), 930-942. doi: 10.1177/0146167201278002

Du, J. T. (2014). The information journey of marketing professionals: Incorporating work task‐driven information seeking, information judgments, information use, and information sharing. Journal of the Association for Information Science and Technology, 69(9), 1850-1869. doi: 10.1002/asi.23085

Duru, E., & Poyrazli, S. (2011). Perceived discrimination, social connectedness, and other predictors of adjustment difficulties among Turkish international students. International Journal of Psychology, 46(6), 446-454. doi: https://doi.org/10.1080/00207594.2011.585158

Evans, P., McPherson, G. E., & Davidson, J. W. (2013). The role of psychological needs in ceasing music and music learning activities. Psychology of Music, 41(5), 600-619. doi: https://doi.org/10.1177/030573561244173

Gal, U., Blegind Jensen, T., & Lyytinen, K. (2014). Identity orientation, social exchange, and information technology use in interorganizational collaborations. Organization Science, 25(5), 1372-1390. doi: https://doi.org/10.1287/orsc.2014.0924

Ghasemipour, Y., & Ghorbani, N. (2019). Awareness and basic psychological needs in cardiovascular patients. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 16(2), 154-162. [In Persian]

Ghasemipour, Y., & Saeidi, F. (2022) Comparison of the use of virtual social networks, attachment styles and self-knowledge between female and male students. New Media Studies, 8(30), 206-181. doi: 10.22054/nms.2022.34705.554 [In Persian]

Hakimzadeh, R., Naghshineh, N., & Binyaz, H. (2015). The relationship between information literacy & computer self -efficacy & Academic performance Of student in faculeties psycology and education of Tehran university. Academic Librarianship and Information Research, 49(2), 153-168. doi: 10.22059/jlib.2015.56981. [In Persian]

Hosseini iraj, S. J., Mahdian, H., & Jajarmi, M. (2020a). Study of Relationship between Basic Psychological Needs in Relation to Sense of Connectedness with School in Secondary High School Students: The Mediating Effect of Social Self-Efficacy.journal of Research in Educational Science, 14(50), 191-204. [In Persian]

Hosseini, N. (2022). Factors Affecting Students' Social Communication Skills (Amin Police University). Police Knowledge Journal, 24(2), 33-57. doi: doi: 10.22034/pok.2022.97859. [In Persian]

Hudson, S., Huang, L., Roth, M. S., & Madden, T. J. (2016). The influence of social media interactions on consumer–brand relationships: A three-country study of brand perceptions and marketing behaviors. International Journal of Research in Marketing, 33(1), 27-41. doi: https://doi.org/10.1016/j.ijresmar.2015.06.004

Khan, A., Khan, S., Zia-Ul-Islam, S., & Khan, M. (2017). Communication Skills of a Teacher and Its Role in the Development of the Students' Academic Success. Journal of Education and Practice, 81(1), 18-21.

Kim, J., Lee, C., & Elias, T. (2015). Factors affecting information sharing in social networking sites amongst university students: Application of the knowledge-sharing model to social networking sites. Online information review, 39(3), 290-309. doi: https://doi.org/10.1352/1934-9556-58.3.221.

Kim, M., Jun, M., & Han, J. (2023). The relationship between needs, motivations and information sharing behaviors on social media: Focus on the self-connection and social connection. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 35(1), 1-16. doi: https://doi.org/10.1108/APJML-01-2021-0066

Karsten, R., & Roth, R. M. (1998). Computer self-efficacy: A practical indicator of student computer competency in introductory IS courses. Informing Science, 1(3), 61-68.

LoCasale-Crouch, J., Mashburn, A. J., Downer, J. T., & Pianta, R. C. (2008). Pre-kindergarten teachers’ use of transition practices and children’s adjustment to kindergarten. Early Childhood Research Quarterly, 23, 123-139.

Moeinikiā, M., Zāhed-Bābelān, Ā., Mohammad Seyyedkalān, S., & Karimiānpur, G. (2017). The impact of teachers’ perception of the innovative organizational atmosphere on the continuous use of e-teaching with the mediating role of computer self-efficacy. Educational Innovations, 16(2), 25-42. [In Persian]

Moradi, S., Rajabpour, M., Kianersi, F., Hajloo, N.,, & Radbakhsh, N. (2014). Motivation for using virtual social networks. Culture in The Islamic University, 4(1), 29-41.

Mousavi, S. I. (2012). The role of mobile phones in interpersonal interactions and social communication (case study of citizens of Karaj). Thesis (Master's), Islamic Azad University, Ardabil branch. [In Persian]

Narmenji, S. M., Riahinina, N., Nowkarizi, M., & Zerehsaz, M. (2020). The Effect of Information Sharing Behavior in Virtual Social Networks on Social Capital. Iranian Journal of Information Processing and Management,, 35(3), 605-632. doi: doi: 10.35050/JIPM010.2020.033. [In Persian]

Okur, S., & Ozekes, M. (2020). Relationship between Basic Psychological Needs and Problematic Internet Use of Adolescents: The Mediating Role of Life Satisfaction. ADDICTA: The Turkish Journal on Addictions, 7(4), 214-223.

Osatuyi, B. (2013). Information sharing on social media sites. Computers in Human Behavior, 29(6), 2622-2631. doi: https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.07.001

Ozkan, H., Dalli, M., Bingol, E., Metin, S. C., & Yarali, D. (2014). Examining the relationship between the communication skills and self-efficacy levels of physical education teacher candidates. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 152, 440-445. doi: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.09.228

Rahman, Z., Moghavvemmi, S., Suberamanaian, K., Zanuddin, H., & Bin Md Nasir, H. N. (2018). Mediating impact of fan-page engagement on social media connectedness and followers purchase intention. Online information review, 42(7), 1082-1105. doi: https://doi.org/10.1108/OIR-05-2017-0150

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American psychologist, 55(1), 68.

Schutte, N. S., & Malouff, J. M. (2021). Basic psychological need satisfaction, affect and mental health. Current Psychology, 40(3), 1228-1233. doi: https://doi.org/10.1007/s12144-018-0055-9

Seraji, F., Malmir, R., Kasani, H. A., & Abedi, H. (2023). Teacher-generated content in social media: Studying the experience of Iranian teachers. Teaching and Teacher Education, 121, 103955. doi: https://doi.org/10.1016/j.tate.2022.103955 [In Persian]

seyyedebrahimi, T., & Keyhan, A. (2020). The mediating role of computer self-efficacy in the relationship between job desire and technology quality with the application of technology in the educational process. Applied Educational Leadership, 1(3), 91-103. [In Persian]

Shahbazi, J., Mirhashemi, M., & Abolmaali alhoseini, K. (2022). Relationship between lifestyle and basic psychological needs with dependence on social networks mediated by emotional intelligence. Social Psychology Research, 14(46), 1-16. doi: 10.22034/spr.2022.325012.1716 [In Persian]

Shen, Y., Zhang, S., & Xin, T. (2022). Extrinsic academic motivation and social media fatigue: Fear of missing out and problematic social media use as mediators. Current Psychology(41), 7125–7131. doi: https://doi.org/10.1007/s12144-020-01219-9

Sohrabi, B., Yazdani, H., Rajabzade, A., & Mahjoub, H. (2021). Contexts of Applying User Psychological Needs in Information Technology Field: A Systematic Mapping Study. Sciences and Techniques of Information Management, 7(3), 159-218. doi: doi: 10.22091/stim.2020.6096.1461 [In Persian]

Soleimani, A. (2016). Soleimani, Arezo (2016). The relationship between trait anxiety, computer self-efficacy, achievement goals and computer anxiety of second year high school students, Master's Thesis of Educational Sciences, Shahid Madani University of Azerbaijan. (Master's), Shahid Madani University of Azerbaijan. [In Persian]

Talley, A. E., Kocum, L., Schlegel, R. J., Molix, L., & Bettencourt, B. A. (2012). Social roles, basic need satisfaction, and psychological health: The central role of competence. Personality and social psychology bulletin, 38(2), 155-173. doi: https://doi.org/10.1177/0146167211432762

Teh, P.-L., Chong, C.-W., Yong, C.-C., & Yew, S.-Y. (2010). Internet self-efficacy, computer self-efficacy and cultural factors on knowledge sharing behavior. African Journal of Business Management, 4(18), 4086.

Thongsri, N., Shen, L., & Bao, Y. (2020). Investigating academic major differences in perception of computer self-efficacy and intention toward e-learning adoption in China. Innovations in Education and Teaching International, 57(5), 577-589. doi: https://doi.org/10.1080/14703297.2019.1585904

Vygotsky, L. (1978). Interaction between learning and development. New York: Scientific American Books.

Wu, L., Chuang, C.-H., & Hsu, C.-H. (2014). Information sharing and collaborative behaviors in enabling supply chain performance: A social exchange perspective. International Journal of Production Economics, 148, 122-132. doi: https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2013.09.016

Yaghoti, A., & Arefi, M. (2023). Investigating the effectiveness of mindfulness on cognitive processing, emotion regulation and psychological well-being of teachers. The Journal of New Advances in Behavioral Sciences, 7(55), 14-29. [In Persian]

Yu, C., Li, X., & Zhang, W. (2015). Predicting adolescent problematic online game use from teacher autonomy support, basic psychological needs satisfaction, and school engagement: A 2-year longitudinal study. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 18(4), 228-233. doi: http://doi.org/10.1089/cyber.2014.0385