تاثیر سطوح مختلف فسفر و محلول‌پاشی روی بر ویژگی‌های رشد، میزان روغن و فاکتورهای بیوشیمیایی گیاه دارویی عدس‌الملک (Securigera securidaca)

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1403   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2024.88891.1362

نویسندگان

سعیده محتشمی^{* 1}؛ حسین غلامی²؛ عسکر غنی³؛ مجاهد کمالی زاده⁴

¹گروه علوم باغبانی-دانشکده کشاورزی دانشگاه جهرم-جهرم-ایران

²دانش آموخته گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

³گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم، جهرم، ایران.

⁴گروه تولید و ژنتیک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم، جهرم، ایران

چکیده

در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف فسفر و محلول‌پاشی روی بر ویژگی‌های رشد، میزان روغن و فاکتور‌های بیوشیمیایی گیاه دارویی عدس‌الملک آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح فسفر (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح محلول‌پاشی روی در دوره گلدهی (بدون محلول‌پاشی به عنوان شاهد، محلول‌پاشی با غلظت چهار گرم در لیتر: دو هفته یکبار و هفته‌ای یکبار) بودند. مهم‌ترین شاخصه‌های رشد و عملکرد شامل: تعداد ساقه، طول ساقه، تعداد غلاف در بوته، تعداد بذر در هر غلاف، طول غلاف و عملکرد بذر اندازه‌گیری شد. همچنین مهم‌ترین ویژگی‌های بیوشیمیایی عصاره بذر (فلاون و فلاونول، فلاونوئید کل، ترکیبات فنلی کل، میزان تانن و فعالیت آنتی‌اکسیدانی)، درصد روغن و عملکرد روغن بذر نیز مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد فسفر به تنهایی در افزایش تعداد ساقه، طول ساقه اصلی، عملکرد بذر، عملکرد روغن، میزان فلاونوئیدها و فعالیت آنتی-اکسیدانی بذر عدس الملک موثرتر از کاربرد تلفیقی فسفر و روی بود. کاربرد 50 کیلوگرم فسفر و محلول‌پاشی دو هفته یکبار موجب افزایش تعداد ساقه، طول ساقه اصلی، تعداد غلاف در هر بوته، عملکرد بذر، میزان ترکیبات فنلی و عملکرد روغن شد. در حالی که کاربرد 100 کیلوگرم فسفر بدون کاربرد روی، در افزایش میزان فلاونوئیدها و فعالیت آنتی‌اکسیدانی موثرتر بود. با این حال کاربرد روی در افزایش ترکیبات فنلی، میزان تانن‌، درصد روغن و عملکرد بذر موثر بود. به‌طور کلی با توجه به شرایط موجود در این تحقیق، علیرغم تفاوت‌هایی که در صفات اندازه‌گیری شده در پاسخ به مقادیر فسفر و روی دیده شد، غلظت 50 کیلوگرم فسفر و محلول‌پاشی دو هفته یکبار روی، در بیشتر صفات نتایج رضایت بخشی نسبت به سایر تیمارها داشت.

کلیدواژه‌ها

بن‌تلخه؛ ترکیبات فنلی؛ بذر؛ فعالیت آنتی‌اکسیدانی؛ روغن

مراجع