تبیین رفتارهای اطلاع‌یابی در چارچوب نظریه‌های یکپارچگی اطلاعات و سیبرنتیک

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آبان 1403

نوع مقاله: مقالات مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2024.87844.1205

نویسنده

مهری شهبازی^*

استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف: سیبرنتیک به عنوان یک علم که در ابعاد مختلف علوم و در پیوند با آنها قابل استفاده و بکارگیری است، از زمان ایجاد تاکنون مورد توجه و بررسی بوده است. در این راستا بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از نظریه‏های یکپارچگی اطلاعات در بحث رفتارهای اطلاع‌یابی، پیوند نزدیکی با این نظریه دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر برآن است، ضمن بررسی نظریه گایا، نظام عمومی، اکولوژی دانش و مغز جهانی، پیوند بین آنها با این علم را مورد توجه قرار دهد.

روش: این پژوهش با توجه به ماهیت با استفاده از روش مروری- توصیفی- انجام گرفته است.

بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می‏دهد که سیبرنتیک در حوزه مفاهیم کنترل؛ بازخورد؛ گردآوری، ذخیره‏‏سازی و تبادل داده؛ ارتباط و یکپارچگی ایجاد شده از ماده، انرژی، اطلاعات در نظام؛ زنجیره‏ها یا چرخه‏ی اطلاعاتی؛ خودسازماندهی و پایداری؛ کنترل سلسله‏مراتبی با نظریه‏های یکپارچگی اطلاعات پیوند خورده است.

اصالت/ ارزش مقاله: با توجه به اینکه نظریه‌های یکپارچگی بر رفتارهای اطلاع‏یابی انسان تأکید دارد و در عصر فناورانه کنونی، در راستای استفاده از فناوری وب، این نظریه‌ها ارتباط تنگاتنگ با ابزار و ماشین‏ها پیدا می‏کند، براین‏اساس بازشناسی وجوه اشتراک علم سیبرنتیک که به اعتقاد واینر علم کنترل و ارتباط انسان و ماشین است با این نظریه‌ها، می‌تواند در جهت بهبود وضعیت بازیابی اطلاعات و رفتارهای اطلاعاتی در نظام‌های کنونی مفید و راهگشا باشد.

کلیدواژه‌ها

سیبرنتیک؛ یکپارچگی اطلاعات؛ نظریه گایا؛ نظریه نظام عمومی؛ نظریه زیست بومی دانش؛ نظریه مغز جهانی