نقش حکمروایی هوشمند در ارتقای تاب آوری اجتماعی شهری، (مطالعه موردی کلان شهر مشهد)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 دی 1403

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2024.87743.1415

نویسندگان

جلال بیوکی¹؛ کتایون علیزاده^{* 2}؛ حمید جعفری³

¹دانشجوی دکتر ی جغرافیا و برنامه ریزی شهری،‌گروه جغرافیا ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

²دانشیارگروه جغرافیا ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

امروزه رویکردهای هوشمند در جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، راهکارهای پایدار و مؤثری را برای مواجهه با چالش‌ها و مخاطرات شهری پیش روی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهری قرار داده است. در این بین حکمروایی هوشمند شهری رویکردی مؤثر و نوین برای تحقق مدیریت شهری هوشمند و مشارکت گرا برای مواجهه با چالش‌های شهری و تاب آور نمودن شهرها و افزایش تاب اوری اجتماعی به عنوان یکی از بنیان‌های اساسی تحقق تاب‌آوری شهری است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف گذاری کاربردی و با روش «توصیفی-‌تحلیلی» تلاش کرده است نقش حکمروایی هوشمند را در تحقق تاب‌آوری اجتماعی در مناطق 1 ، 4 و 10 شهری (به عنوان نماینده مناطق فرودست، میانی و مرفه‌شهری) در شهر مشهد مورد تحلیل قرار دهد. در این راستا از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه برای گرد‌آوری داده‌ها استفاده شد. حجم نمونه 384 نفر از ساکنان مناطق نمونه در شهر مشهد می‌باشد که با روش نمونه‌گیری طبقه بندی شده با تخصیص نسبی انتخاب شدند. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS و آزمون تی‌تک نمونه ای و مدل تصمیم‌گیری چند معیاره MEREC و همچنین مدل‌سازی معادلات ساختاری در قالب نرم‌افزار PLS استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که نقش حکمروایی هوشمند در تحقق تاب‌آوری اجتماعی در مناطق 1، 4 و 10 شهر مشهد نشان از یک رابطه مثبت و معنادار می‌باشد. نتایج این پژوهش می‌تواند در آگاهی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهری نسبت به اولویت‌های تحقق حکمروایی هوشمند شهری و تاب‌آوری اجتماعی شهری و راهکارهای بهبود و تحقق آنها در شهر مشهد مفید و مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

حکمروایی هوشمند؛ تاب آوری اجتماعی؛ مشارکت هوشمند؛ برنامه ریزی توسعه اجتماعی؛ شهر مشهد