ارزیابی اثرات همه‌گیری کووید-19 در تحلیل تقاضای محصولات دامی با استفاده از چارچوب رگرسیون سوئچینگ

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 بهمن 1403   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2025.90323.1303

نویسندگان

مهدی پندار^{* 1}؛ محمد رضوانی²؛ سید صفدر حسینی³؛ حامد رفیعی⁴

¹استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی ، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی

³استاد گروه اقتصاد کشاورزی

⁴دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی

چکیده

با توجه به تأثیر همه‌گیری کووید-19 بر تقاضای مواد غذایی در نتیجه اختلال در زنجیره تأمین و تکانه‌های درآمدی، هدف پژوهش حاضر بررسی وجود شکست ساختاری در ترجیحات محصولات دامی (گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ و شیر) مصرف‌کنندگان ایرانی با استفاده از سیستم تقاضای تقریبا ایده‌آل درجه دو و چارچوب رگرسیون سوئیچینگ توسعه یافته توسط اوهتانی و کاتایاما (Ohtani & Katayama, 1986) در بازه زمانی بهار 1394 تا زمستان 1401 بوده است.

جهت محاسبه کشش‌های قیمتی و درآمدی نیاز به داده‌های قیمت و مصرف سرانه محصولات دامی است که در پژوهش حاضر از داده‌های سری زمانی فصلی برای دوره زمانی بهار 1394 تا زمستان 1401 استفاده شده است. اطلاعات مربوط به قیمت محصولات دامی از شرکت سهامی پشتیبانی امور دام گرفته شده است. برای محاسبه مصرف سرانه ابتدا اطلاعات مقدار تولید گوشت قرمز، مرغ، شیر و تخم مرغ از شرکت سهامی پشتیبانی امور دام دریافت شد. سپس با جمع مقدار تولید و مقدار واردات گوشت قرمز، مرغ، شیر و تخم‌ مرغ و کسر کردن مقدار صادرات از جمع مذکور و تقسیم بر جمعیت کشور، مقدار مصرف سرانه محاسبه گردید. مقدار صادرات و واردات گوشت قرمز، مرغ، شیر و تخم‌مرغ از گزارش صادرات و واردات وزارت جهاد کشاورزی که به صورت ماهانه منتشر می‌شود، گرفته شده است.

نتایج بیانگر وجود شکست ساختاری به صورت تدریجی در نتیجه همه‌گیری کووید-19 است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که بعد از همه‌گیری کووید-19 کشش خود قیمتی گوشت قرمز و مرغ افزایش چشم‌گیری داشته است. با توجه به کشش بالای خود قیمتی گوشت قرمز، مرغ و تخم‌ مرغ بعد از همه‌گیری کووید-19 پیشنهاد می‌شود برای حمایت از مصرف‌کنندگان دولت از ابزار قیمتی استفاده کند. همچنین به دلیل بالا بودن ضرائب کشش‌های متقاطع تقاضا برای گوشت قرمز، مرغ و تخم مرغ بعد از همه‌گیری کووید-19 می‌توان انتظار داشت که تغییر در قیمت یکی از محصولات گوشت قرمز، مرغ و تخم‌ مرغ، تقاضای محصول دیگر را به گونه‌ای چشمگیر دچار تغییر کند، بنابراین، در اعمال مدیریت بهینه تقاضا و برنامه‌ریزی الگوی مصرف، استفاده از سیاست‌های قیمتی کالای جاشنین می‌تواند کارا باشد.

کلیدواژه‌‌ها: تغییر ترجیحات، سیسستم تقاضای تقریبا ایده‌آل درجه دو، شکست ساختاری.

کلیدواژه‌ها

تغییر ترجیحات؛ سیسستم تقاضای تقریبا ایده‌آل درجه دو؛ شکست ساختاری؛ رگرسیون سوئچینگ

مراجع